Z artykułu dowiesz się
Gdy schładzamy ziarno bezpośrednio po żniwach, w magazynie jest specyficzny zapach, w powietrzu unosi się zaduch – mówi Waldemar Pawlak z miejscowości Pruśce w woj. wielkopolskim. Rolnik wspólnie z synami Ernestem i Norbertem oraz ze swoim bratem Przemysławem prowadzą gospodarstwo o powierzchni niemal 600 ha. W największym magazynie płaskim przechowują co roku 1300 ton ziarna, głównie pszenicy i żyta. Kolejne kilkaset ton ziarna trafia do mniejszego magazynu, a także do trzech silosów, o pojemności 80 t każdy.
– W magazynie o szerokości niemal 19 m ustawiamy w jednej linii trzy kominy wentylacyjne. Skrajne kominy stoją w odległości ok. 4 m od ścian, ale na mury sypiemy ziarno na wysokość maksymalnie do 2 m. Pomiędzy kominami wysokość pryzmy wynosi ok. 3 m – mówi Pawlak. Odległość 4 m od ściany to minimum, bo jak relacjonuje rolnik, musi mieć wystarczającą ilość miejsca do podgarniania ziarna ładowarką. Kolejny rząd kominów ustawiany jest w odległości ok. 6 m. W ich gospodarstwie od 10 lat wykorzystywane są stacjonarne kominy wentylacyjne firmy Inovagri. Dziś sprzęt do schładzania ziarna składa się z 18 kolumn i dwóch wentylatorów wysysających powietrze z wnętrza pryzmy.
– Schładzanie ziarna rozpoczynany już w czasie żniw. Wentylatory włączamy nad ranem, a czasem pracują całą noc. Ziarna nie schłodzi się do bezpiecznej temperatury od razu, proces ten trzeba powtarzać kilkakrotnie, czasami trwa to nawet do listopada. Temperaturę pryzmy monitorujemy na bieżąco termometrami o długości 2 m – dodaje rolnik. Pawlak informuje, że przed laty, gdy pryzma miała wysokość zaledwie 2 m, problemy ze szkodnikami były powszechne. – Najważniejsze jest to, że w pryzmie jest ruch powietrza – dodaje rolnik.
Podstawowym warunkiem bezpiecznego przechowywania jest niska wilgotność zbieranego ziarna, tj. poniżej 14%. Im jest ona wyższa, tym szybciej należy rozpocząć przewietrzanie. Sprawnie przewietrzając pryzmę można obniżyć wilgotność ziarna nawet o 1%.
Schładzanie ziarna w magazynie płaskim należy rozpocząć od wietrzenia pomieszczenia. Najlepiej jeszcze w czasie żniw korzystać z chłodniejszych nocy i poranków. Chodzi o to, aby powietrze nad pryzmą miało niższą temperaturę niż ziarno. Wtedy naturalnie przyspieszamy proces wydostawania się gorącego powietrza z pryzmy.
Gorące powietrze z pryzmy naturalnie unosi się ku górze. Wysysając powietrze z pryzmy przez kominy nie musimy tak bacznie monitorować aktualnej pogody w czasie schładzania.
Inaczej jest, gdy wykorzystujemy inne systemy wentylacji, polegające na wtłaczaniu powietrza. Tutaj kluczowa jest temperatura powietrza i jego wilgotność. Wtłaczając powietrze sprężamy je w niewielkim stopniu, a wraz ze wzrostem ciśnienia rośnie temperatura powietrza, a zarazem jego wilgotność względna. Różnica temperatur pomiędzy ziarnem a wtłaczanym powietrzem nie powinna być wyższa niż 10 st. C. Gdy będzie wyższa, rośnie ryzyko kondenensacji pary wodnej z ciepłego powietrza wydostającego się z ziarna.
Proces schładzania warto powtórzyć, gdy temperatura obniży się o kolejne 7–8 st. C. Temperatura ziarna ok. 16 st. C uzyskana w krótkim czasie po żniwach minimalizuje ryzyko wystąpienia szkodników i rozwoju grzybów.
Ziarno składowane na pryzmach wyższych niż 1,5 m powinno być jak najszybciej schłodzone po żniwach. Tanim i sprawdzonym sposobem jest wykorzystanie do tego celu perforowanego węża drenarskiego. Najczęściej wykorzystywana jest tutaj rura drenarska o przekroju 100 mm. Koszt takiego perforowanego węża o długości 50 m waha się w przedziale 300 zł brutto. W zależności od kształtu magazynu i sposobu pobierania ziarna, warto zaopatrzyć się w złączki. Zwykła złączka kosztuje ok. 15–20 zł, a trójnik ok. 35–40 zł.
Wąż drenarski sprawdzi się najlepiej, gdy ziarno pobierane będzie z pryzmy przenośnikiem ślimakowym. W przypadku pobierania ziarna z pryzmy ładowaczem lub ładowarką, przewody muszą być ułożone w uporządkowany sposób, inaczej zostaną zniszczone. Przewietrzając pryzmę należy pamiętać o tym, że w czasie schładzania ziarna powinna następować swobodna wymiana powietrza w magazynie.
W płaskodennych silosach BIN najlepszym sposobem łączenia silosu i dmuchawy jest dętka od ciągnika. Silos nie może być wypełniony po sufit. Trzeba otworzyć właz górny magazynu, co ułatwi wydostanie się ciepłego powietrza. Przewietrzanie silosów należy rozpocząć bezpośrednio po żniwach, jak obniży się temperatura.
Artykuł ukazał się w sierpniowym numerze top agrar Polska. Sprawdź najnowsze wydanie!
Dawid Konieczka
<p>redaktor „top agrar Polska”, specjalista w zakresie techniki rolniczej.</p>
Najważniejsze tematy
