Ograniczenie emisji przemysłowych: dyrektywa IED

W kwietniu 2022 r. Komisja Europejska opublikowała kontrowersyjne z punktu widzenia hodowców plany dotyczące dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych (dyrektywy IED). Dyrektywa ta ma ustanowić próg wielkości stada zwierząt gospodarskich na poziomie 150 dużych jednostek przeliczeniowych, powyżej którego gospodarstwa hodowlane staną się „instalacjami rolno-przemysłowymi”. 

Proponowany przegląd dyrektywy ma na celu zmniejszenie szkodliwych emisji pochodzących z obiektów przemysłowych, których coraz szerszy zakres ma objąć niektóre z największych gospodarstw hodowlanych w Unii.

Portal Euractiv ujawnił dane, którymi DG ENVI posługiwało się na grupie roboczej ds. środowiska Rady UE. W przeglądzie dyrektywy KE posłużyła się danymi z 2016 r., podczas gdy nowsze analizy z 2020 r. stoją w sprzeczności z wykorzystanymi. Na wcześniejsze zarzuty środowiska rolniczego KE odpowiadała, że „jedynie 13% unijnych gospodarstw towarowych” będzie objętych dyrektywą. Niestety, liczby mówią wszystko – skutki dyrektywy uderzą w ponad trzykrotnie więcej gospodarstw.  

Przestarzałe dane do obliczeń dyrektywy IED

Analiza statystyczna była źródłem informacji o wielkości i liczbie gospodarstw rolnych w UE. Przyjęty próg 150 DJP wskazuje, ile gospodarstw zostanie objętych wymaganiami dyrektywy. Obliczono szacunkowy zakres wpływu dyrektywy i wynosi on odpowiednio:

• 18% gospodarstw utrzymujących świnie,
• 15% gospodarstw utrzymujących drób,
• 10% gospodarstw utrzymujących bydło (zarówno mlecznych jak i na wołowinę). 

To ustala średnią szacowaną liczbę gospodarstw podlegających dyrektywie na poziomie 13% w całej UE.

Niestety, te założenia opierają się na przestarzałych danych. Jak ujawniła redakcja Euractiv, dane wykorzystane jako podstawa obecnej propozycji, w tym kontrowersyjny próg 150 DJP, pochodzą z badania Eurostat Farms Surveys z 2016 r.

Aktualne dane dla gospodarstw

Dane z 2016 r. różnią się znacząco od najnowszego badania Eurostatu z 2020 r. Jeśli weźmiemy pod uwagę nowsze statystyki, liczba gospodarstw objętych dyrektywą:

• Potroi się do 61% dla gospodarstw utrzymujących świnie,
• Zwiększy się niemal czterokrotnie do 58% dla gospodarstw utrzymujących drób,
• Będzie mieć niewielki, jednak nadal zwiększony wpływ (do 12,5%) dla hodowli bydła.

Dodatkowo, wliczając gospodarstwa z hodowlą mieszaną, z których aż 27% będzie podlegać dyrektywie, ogólna liczba gospodarstw w UE podporządkowanych przepisom IED wzrośnie do 20%. 

300 DJP preferowana przez resorty rolnictwa

Rada ministrów rolnictwa obecnie bardziej skłania się ku ustaleniu progu na poziomie 300 DJP, dzięki któremu szacunkowy zakres wpływu dyrektywy wyniósłby:

• 47% gospodarstw zajmujących się hodowlą świń, 
• 41% gospodarstw zajmujących się hodowlą drobiu,
• 3% gospodarstw zajmujących się hodowlą bydła.

To daje średnią wynoszącą 9% na poziomie europejskim. 

Prezentacja z grupy roboczej stwierdza, że "proponowane 150 DJP obejmuje ogólnie wyższy procent udziału w odpowiednim sektorze, ale znacznie mniej gospodarstw", co ma zmniejszyć koszty administracyjne i biurokrację, jak przytacza Euractiv.

10-letnie dane na starcie działania przepisów

Dane z Eurostatu z 2020 r. są jednak nadal poddawane ostatecznej weryfikacji i w związku z tym, że nie zostały oficjalnie opublikowane, nie wykorzystano ich przy tworzeniu projektu. Zamiast zaczekać, decydenci kontynuowali pracę nad projektem, co ostatecznie może się przyczynić do rozszerzenia ram dyrektywy na ogromną część sektora hodowlanego.

Zarówno Copa-Cogeca, jak i rolnicy sprzeciwiają się decyzjom Komisji i spodziewają się dezaprobaty ze strony Komisji Rolnictwa Parlamentu Europejskiego.

O ile cztery lata różniące jedne badania od drugich mogą nie wydawać się znaczące, trzeba wziąć pod uwagę, że dyrektywa IED będzie podlegała dwuletniemu okresowi przejściowemu. 

W praktyce oznacza to, że nawet jeśli porozumienie w sprawie dyrektywy IED zostanie zawarte w 2023 roku, dyrektywa zostanie wdrożona najwcześniej w 2025 roku. Do tego czasu dane wykorzystane do ustalania progów dla gospodarstw będą miały prawie (a zakładając, że Eurostat nie publikuje ich od razu - ponad) dziesięć lat. 

al na podst. Copa-Cogeca, Euractiv
fot. EnvatoElements