Ceny nawozów to temat, który od kilkunastu miesięcy wywołuje u rolników duże emocje. Cenowy marsz w górę, który rozpoczął się jesienią 2021 roku trwa do dziś z małymi wahaniami w dół lub w górę. Nawozy nadal są bardzo drogie i rolnicy bardzo uważnie podchodzą do ich zakupu. Kilka tygodni temu krajowe nawozy, zwłaszcza azotowe staniały i na krajowym rynku miały bardziej atrakcyjne ceny od importowanych z zagranicy. Ale z ich dostępnością było w pewnym okresie ciężko, ponieważ część rodzimej produkcji trafia na eksport.

Izby rolnicze chcą zakazu eksportu polskich nawozów

- Bardzo trudna sytuacja na rynku nawozów trwa już od dawna, a ich ceny rosną w zatrważającym tempie i dodatkowo występują ogromne trudności z ich dostępnością. Zdaniem rolników zakaz eksportu nawozów, spowoduje powstrzymanie niekontrolowanego wzrostu cen – napisał Ryszard Borys prezes Dolnośląskiej Izby Rolniczej.

Pismo w tej sprawie za pośrednictwem Krajowej Rady Izb Rolniczych trafiło do ministerstwa rolnictwa. Centrala samorządu rolniczego podkreśliła, że przy obecnych cenach nawozów i brakach w zaopatrzeniu na wiosnę będą problemy z zastosowaniem właściwych dawek potrzebnych do wzrostu roślin i zapewnienia plonów na optymalnym poziomie.

Ile nawozów produkowanych jest w Polsce?

Z informacji MRiRW wynika, że Polska jest ważnym producentem i eksporterem nawozów mineralnych w Unii Europejskiej, w tym w szczególności nawozów azotowych. Głównym rynkiem zbytu nawozów wyprodukowanych w Polsce jest rynek krajowy, niemniej jednak około 1/3 produkcji jest kierowana na rynki zagraniczne. Poziom krajowej produkcji w znacznym stopniu pokrywa zapotrzebowanie polskiego rolnictwa na nawozy azotowe oraz fosforowe. Natomiast dostawy nawozów potasowych pochodzą w większości z importu i są realizowanie głównie w formie nawozów jednoskładnikowych.

Poziom krajowej produkcji nawozów mineralnych przekracza 8 mln ton (w masie produktu). Generalnie najwięcej nawozów azotowych produkuje się w pierwszym oraz ostatnim kwartale roku kalendarzowego. Analizując wielkość produkcji nawozów w latach 2020-2021 stwierdzić można, że ani pandemia COVID-19, ani też wysokie ceny gazu nie spowodowały istotnych zmian w wielkości i strukturze krajowej produkcji nawozów mineralnych. Niemniej jednak w okresie styczeń-sierpień br. obserwowany jest spadek krajowej produkcji nawozów o około 12,4%, co 0prawdopodobnie miało związek z wysokim poziomem cen podstawowych surowców wykorzystywanych do produkcji nawozów mineralnych.

Eksportujemy na Ukrainę, do Niemiec Czech i Wielkiej Brytanii, importujemy z Rosji, Niemiec , Białorusi i z Litwy

Polska już od wielu lat jest importerem netto nawozów mineralnych w UE (6,8% eksportu UE 8,4% importu UE). Nawozy mineralne w 2021 r. eksportowane były głównie na Ukrainę, do Niemiec, Czech i Wielkiej Brytanii. W sumie do tych krajów wyeksportowano w 2021 r, nawozy o łącznej wartości 588 mln euro, co stanowiło niemal 60% całkowitego eksportu nawozów mineralnych. Najważniejszymi dostawcami zagranicznymi na rynek krajowy były natomiast Rosja, Niemcy, Białoruś i Litwa. Łączny udział tych krajów w strukturze wartościowej importu w 2021 r. przekroczył 70%.

Z dostępnych danych Ministerstwa Finansów wynika, że w okresie od stycznia do lipca 2022 r. wolumen importu nawozów wyniósł 1 639 tys. ton (w masie nawozu) i był o 25,0% mniejszy niż w analogicznym okresie rok wcześniej. Wartość importu (wyrażona w euro) wzrosła z kolei pod wpływem wzrostu cen o 70,9% do 985 mln euro.

Import nawozów azotowych zmalał w ujęciu ilościowym o 11,5% do 696 tys. ton masy nawozu, wieloskładnikowych o 32,2% do 482 tys. ton, a potasowych o 34,4% do 434 tys. ton. Spadkowi importu nawozów mineralnych w analizowanym okresie towarzyszył nieznacznie mniejszy eksport, przy czym dotyczył on jedynie nawozów wieloskładnikowych. W okresie od stycznia do lipca 2022 r., w porównaniu z analogicznym okresem w roku poprzednim, eksport nawozów ogółem ilościowo zmalał o 5,1% do 1690 tys. ton. Jego wartość wyrażona w euro wzrosła z kolei (pod wpływem wzrostu cen transakcyjnych) o 147,3% do niemal 1,2 mld euro. Zmiany wolumenu eksportu poszczególnych grup nawozów mineralnych były różnokierunkowe. Eksport nawozów azotowych wzrósł ilościowo o 0,4% do 1211 tys. ton, a wieloskładnikowych zmalał o 22,6% do 396 tys. ton w masie nawozu.

Będzie zakaz eksportu polskich nawozów? MRiRW nie ma narzędzi by to zrobić

Odpowiedź ministerstwa rolnictwa w sprawie wprowadzenia zakazu eksportu nawozów była bardzo zdawkowa. MRiRW poinformowało, że ustawa o nawozach i nawożeniu oraz żadne inne akty prawne nie dają ministrowi rolnictwa upoważnienia do wprowadzenia takiego zakazu.

– Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest właściwe w sprawach dotyczących wydawania pozwoleń na wprowadzenia do obrotu nawozów i środków wspomagających  uprawę roślin i nadzoru nad wprowadzeniem ich do obrotu- napisała Nina Dobrzyńska dyrektor Departamentu Hodowli i Ochrony Roślin z MRiRW. 

CZYTAJ TAKŻE: Aktualizacja cennika AgroChem Puławy. Nawozy znów zdrożały. O ile?