Pszenżyto jare – lista zalecanych odmian
Pszenżyto jare można uprawiać w czystym siewie, w mieszankach zbożowych i zbożowo-strączkowych. Wiele odmian pszenżyta jarego ma cechy przewódek. Gatunek ten uprawia się przede wszystkim na pasze i głównie w woj. mazowieckim i pomorskim. To cenne zboże ze znaczną tolerancją na niskie pH gleby ma jednak dwa mankamenty – późno dojrzewa i ma skłonność do porastania ziarna w kłosie.
Lista odmian zalecanych pszenżyta jarego
W latach 2010–2013 nie zarejestrowano żadnej nowej odmiany, natomiast w latach 2014–2018 wpisano do Krajowego Rejestru pięć nowości, w 2019 r. trzy (Erwin, Odys i Santos), w 2020 r. dwie (Gucio i Impetus) i w tym roku jedną (Kompan). W sumie w Krajowym Rejestrze jest 16 odmian pszenżyta jarego. Listę Odmian Zalecanych do uprawy w poszczególnych województwach prezentujemy na mapie, a w tabeli najważniejsze cechy i odporność na choroby. Poniżej przypominamy opisową charakterystykę odmian z LOZ na 2021 r. (wg informacji COBORU).Pszenżyto odmiany Hugo – odporne na rdzę żółtą i brunatną plamistą
Hugo to odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2018 r. o roślinach przeciętnej wysokości i dość małej odporności na wyleganie. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na rdzę żółtą, brunatną plamistość liści, septoriozę plew i fuzariozę kłosów – dość duża, mączniaka prawdziwego, rynchosporiozę i septoriozę liści – średnia, na rdzę brunatną – dość mała. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren duża, wyrównanie ziarna średnie, gęstość ziarna w stanie zsypnym przeciętna. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania przeciętna. Zawartość białka mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.Mamut – pszenżyto o dużej zawartości białka
Mamut to odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2016 r. o niskich roślinach, o dużej odporności na wyleganie. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na septoriozę liści duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę żółtą, rynchosporiozę i fuzariozę kłosów – dość duża, na rdzę brunatną, brunatną plamistość liści i septoriozę plew – średnia. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren przeciętna, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania mała. Zawartość białka dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.
- Hugo i Mamut to odmiany pszenżyta jarego najczęściej rekomendowane na Listach Odmian Zalecanych
Odmiana pszenżyta Dublet ma dużą odporność na rdzę brunatną
Dublet jest odmianą wpisaną do Krajowego Rejestru w 2006 r. o średniej wysokości roślin i dość małej odporności na wyleganie. Plenność przy przeciętnym poziomie agrotechniki – bardzo dobra. Odporność na rdzę brunatną – duża, na septoriozę liści i plew – dość duża, na mączniaka, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła – przeciętna. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Ziarno o średniej odporności na porastanie w kłosie i przeciętnej liczbie opadania. Masa 1000 ziaren dość duża, gęstość w stanie zsypnym duża. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała.Pszenżytu odmiany Mazur plonuje powyżej wzorca
Mazur – odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2014 r. o średniej wysokości roślin, o dużej odporności na wyleganie. Plenność dobra do bardzo dobrej. W badaniach COBORU w 2014 r. odmiana na poziomie agrotechniki a1 dała plon 111% wzorca, zaś na intensywnym poziomie agrotechniki a2 104% wzorca. Odporność odmiany na rdzę brunatną – duża, na choroby podstawy źdźbła, septoriozę liści i fuzariozę kłosów – dość duża, na mączniaka prawdziwego i brunatną plamistość liści – średnia, na septoriozę plew – dość mała. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren dość duża, wyrównanie przeciętne, gęstość w stanie zsypnym bardzo duża. Odporność na porastanie w kłosie i liczba opadania średnia. Zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.Milewo to pszenżyto o bardzo dobrej plenności
Milewo to odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2008 r. o dość wysokich roślinach i średniej odporności na wyleganie. Plenność bardzo dobra przy przeciętnym i wysokim poziomie agrotechniki. Odporność na rdzę brunatną – duża, na mączniaka, septoriozę liści i choroby podstawy źdźbła – dość duża, na septoriozę plew i fuzariozę kłosów – przeciętna. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość wczesny. Ziarno o średniej odporności na porastanie w kłosie i przeciętnej liczbie opadania. Masa 1000 ziaren i gęstość w stanie zsypnym średnie. Zawartość białka dość mała.Odys to stosunkowa nowa odmiana pszenżyta
Odys – odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2019 r. o przeciętnej wysokości roślin i odporności na wyleganie. Plenność dość dobra. Przyrost plonu przy wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na rdzę żółtą – dość duża, na mączniaka prawdziwego, rdzę brunatną, rynchosporiozę, brunatną plamistość liści, septoriozę liści i septoriozę plew – średnia. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren i wyrównanie ziarna przeciętne, gęstość ziarna w stanie zsypnym średnia. Odporność na porastanie w kłosie dość mała, liczba opadania przeciętna. Zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.Santos to odmiana pastewna pszenżyta jarego
Santos – odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2019 r. o dość wysokich roślinach, o średniej odporności na wyleganie. Odmiana pastewna. Plenność dobra. Przyrost plonu przy wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na rdzę brunatną, rdzę żółtą, rynchosporiozę, brunatną plamistość liści, septoriozę liści i septoriozę plew – dość duża, na mączniaka prawdziwego – mała. Termin kłoszenia i dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren bardzo duża, wyrównanie ziarna dość dobre, gęstość ziarna w stanie zsypnym dość mała. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania dość mała. Zawartość białka dość mała. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.Sopot – pszenżyto o dużej odporności na wyleganie i bardzo dobrej plenności
Sopot – odmiana wpisana do Krajowego Rejestru w 2015 r. o niskich roślinach, o dużej odporności na wyleganie. Plenność bardzo dobra. Przyrost plonu przy wysokim poziomie agrotechniki przeciętny. Odporność na septoriozę liści i septoriozę plew – duża, na rdzę brunatną, brunatną plamistość liści i fuzariozę kłosów – dość duża, na mączniaka prawdziwego – średnia. Termin kłoszenia i dojrzewania dość późny. Masa 1000 ziaren średnia, wyrównanie ziarna przeciętne, gęstość w stanie zsypnym duża. Odporność na porastanie w kłosie średnia, liczba opadania dość mała. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna.Lp. | Odmiana | Plon w 2020 r. na a1 (wz.= 64,1dt z ha) w % wzorca | Plon w 2020 r. na a2 (wz.= 70,2 dt z ha) w % wzorca | Choroby podstawy źdźbła (skala1-9°) | Mączniak prawdziwy – liście (skala1-9°) | Rdza brunatna (skala1-9°) | Rdza żółta (skala1-9°) | Brunatna plamistość liści (skala1-9°) | Rynchosporioza (skala1-9°) | Septorioza liści (skala1-9°) | Septorioza plew (skala1-9°) | Fuzarioza kłosów (skala1-9°) | Wysokość roślin (cm) | Wyleganie przed zbiorem (skala1-9°) | Porastanie ziarna w kłosach (skala1-9° | Tolerancja na zakwaszenie gleby (skala1-9°) |
1 | Hugo | 97 | 98 | 7,3 | 7,7 | 7,5 | 8,6 | 8,1 | 7,9 | 7,1 | 7,4 | 8 | 98 | 6,5 | 5 | 5 |
2 | Mamut | 105 | 104 | 7,2 | 8,2 | 8,1 | 8,7 | 8 | 8 | 7,3 | 7,5 | 7,7 | 93 | 7,7 | 5 | 5 |
3 | Dublet | 95 | 95 | 7,4 | 7,7 | 7,5 | 8,2 | 8,2 | 8 | 7,2 | 7,4 | 8,2 | 101 | 6,1 | 5 | 5 |
4 | Mazur | 97 | 95 | 7,2 | 7,7 | 8,2 | 8,7 | 8,1 | 7,6 | 7,2 | 7,4 | 8,6 | 96 | 7,4 | 6 | 5 |
5 | Milewo | - | - | 8,1 | 7,8 | 7,6 | 6 | 8,1 | 7,7 | 6,9 | 7,2 | 7,4 | 105 | 6,7 | 6 | 5 |
6 | Odys | 97 | 98 | 7,1 | 7,9 | 8,4 | 8,6 | 8,2 | 7,9 | 7,3 | 7,2 | 8,2 | 100 | 7 | 4 | 5 |
7 | Santos | 98 | 98 | 7,1 | 7,1 | 8,4 | 8,6 | 8,2 | 8,2 | 7,5 | 7,8 | 8,2 | 103 | 7 | 5 | 5 |
8 | Sopot | 102 | 101 | 7,2 | 7,4 | 8 | 8,1 | 8,1 | 7,9 | 7,3 | 7,8 | 8,3 | 89 | 7,7 | 5 | 5 |
- Tabela. Ważniejsze cechy odmian pszenżyta jarego znajdujących się na LOZ i ich odporność na wybrane choroby ( w skali 1-9°) wg porównywarki odmian COBORU
Marek Kalinowski
Marek Kalinowski
Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”
<p class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0.0001pt; font-size: medium; font-family: Cambria;">Zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Poradnika Rolniczego” i szef działu „Agroporady”.</p>
Najważniejsze tematy