- Kiedy najtaniej można kupić nawozy?
- Jakie są zalety i wady nawozów wieloskładnikowych?
- Jak porównać ceny nawozów jednoskładnikowych i wieloskładnikowych?
Powinniśmy wiedzieć nie tylko to, czego brakuje w glebie, ale również, kiedy najlepiej jest stosować nawóz i w jakiej formie. Optymalnie wyliczone i zastosowane dawki pozwalają zaoszczędzić na kosztach nawożenia. Kolejne ewentualne oszczędności dać może przemyślany wybór formy danego składnika najbardziej odpowiedniej dla uprawianej rośliny.
Kiedy kupować nawozy?
Często bardzo dużo można zaoszczędzić na samych zakupach nawozów mineralnych. Ceny tych samych nawozów w sąsiednim powiecie różnią się czasami nawet o kilkadziesiąt procent. Nie jest tajemnicą, że są okresy niskiego popytu na nawozy i są one wtedy zwykle najtańsze. A zatem, najtaniej można kupić nawozy poza sezonem. Przy stabilizacji cenowej na rynku nawozów takie okresy mają zwykle miejsce po żniwach – od sierpnia do listopada. Od grudnia do wiosny ceny systematycznie pną się w górę. Granicą, od której handlowcy podnoszą marżę zawsze jest wypłata płatności bezpośrednich. Kto zatem nie kupi nawozów teraz, z pewnością w grudniu zapłaci za nie więcej.
Te realia kształtowania się cen nawozów w przeciągu całego sezonu rolnicy znają, a jednak nie wykorzystują. Trudno być tutaj dobrym doradcą i namawiać do kupowania nawozów taniej, w momencie, kiedy rolnik po prostu nie ma często wolnych środków. Jest też ryzyko takiego kupowania, bo rynek nie zawsze zachowuje się racjonalnie. Cena nawozów wynika z cen surowców. Jeżeli te stanieją, to mimo szczytu popytu (od grudnia do wiosny) nawozy wcale nie muszą być radykalnie droższe niż w listopadzie.
Podstawowy asortyment nawozów jednoskładnikowych jest prawie niezmienny od dziesiątków lat. Oczywiście ciągle udoskonalane są procesy ich wytwarzania i poprawiane parametry fizyczne (granulacja, higroskopijność). Natomiast rynek nawozów wieloskładnikowych rozwija się i zmienia bardzo dynamicznie. Obecnie każdy rolnik miałby problemy z wymienieniem jednego procenta nazw handlowych tych nawozów. Ich rynek jest bardzo bogaty i różnorodny. Najistotniejsze dla rolnika są ich zalety, ewentualne wady i cena.
Przemyślane zakupy
Przekonanie rolników, że najtańszymi nawozami są te najprostsze, jednoskładnikowe, jest bardzo złudne i często błędne. Okazuje się bowiem, że przy obecnej technologii produkcji ceny poszczególnych składników pokarmowych w nawozie wieloskładnikowym bywają niższe niż w nawozach pojedynczych. Ich plusem jest, że są często wzbogacone w dodatkowe składniki – magnez, siarkę, wapń.
Wskazując na tych kilka zależności związanych z cenami nawozów, chcę skłonić do przemyślanych zakupów. Niezależnie od tego, kiedy planowany jest zakup nawozów, zachęcam do przeprowadzenia prostych kalkulacji, które dadzą odpowiedź na to, w jakim nawozie najtaniej kupimy 1 kilogram czystego składnika azotu, fosforu, potasu.
Przy zakupie nawozów warto porównywać ceny, ale też wybierać produkty, których formy składników są dobrze dopasowane do właściwości fizykochemicznych gleby, głównie do jej pH. Trzeba porównać wady i zalety różnych nawozów. I tutaj podstawową zaletą nawozów wieloskładnikowych jest jednorodność każdej wysianej granulki. Dzięki temu, przy jednokrotnym wysiewie równomiernie wprowadzamy do gleby komplet składników pokarmowych koniecznych do prawidłowego wzrostu i plonowania uprawianej rośliny.
Wadą nawozów wieloskładnikowych mogą być sztywne proporcje N:P:K. To może uniemożliwiać dopasowanie wielkości dawek P i K do aktualnej zawartości przyswajalnych form tych składników w glebie – w konkretnym gospodarstwie i na konkretnym polu oraz do wymagań pokarmowych konkretnej rośliny.
- Mocznik występuje na rynku z dodatkami (np. z inhibitorami ureazy, siarką) i w różnych wersjach granulacji. Np. mocznik pastylkowany (na zdjęciu mocznik pastylkowany z siarką) cechuje się większym zasięgiem równomiernego rozrzutu, co jest ważne w gospodarstwach stosujących szerokie ścieżki technologiczne
Kalkulacja czystego składnika
Ceny na każdym rynku kształtuje popyt i podaż. O sporych różnicach np. w cenach nawozów mineralnych można przekonać się śledząc informacje zamieszczane systematycznie w „Tygodniku Poradniku Rolniczym” na stronach RYNKI. Np. w informacjach zebranych do nr. 42 TPR cena brutto jednej tony mocznika kształtowała się w różnych sieciach handlowych na poziomie od 1370 zł (mocznik z importu) do 1650 zł (krajowy). To 280 zł różnicy na tonie i średnio drożej, niż w podobnym okresie rok temu. Cena tony superfosfatu wzbogaconego 40% (z wapniem) kształtowała się od 1460 do 1640 zł/t, a soli potasowej 60% od 1520 do 1590 zł/t. Poniżej podajemy prosty przykład obliczania ceny czystego składnika. Jeżeli chcielibyśmy porównać atrakcyjność cenową nawozów wieloskładnikowych z nawozami jednoskładnikowymi powinniśmy wyliczyć cenę N, P, K z kilku nawozów pojedynczych (np. dla azotu z mocznika, saletry amonowej, RSM) i uśrednić wynik.
Mnożniki do przeliczania składników z form tlenkowych na formy pierwiastkowe i odwrotnie |
Składnik | Mnożnik | Składnik | Mnożnik |
P na P2O5 | 2,291 | P2O5 na P | 0,436 |
K na K2O | 1,205 | K2O na K | 0,830 |
Ca na CaO | 1,399 | CaO na Ca | 0,715 |
CaO na CaCO3 | 1,780 | CaCO3 na CaO | 0,560 |
Mg na MgO | 1,658 | MgO na Mg | 0,603 |
MgO na MgSO4.H2O | 3,450 | MgSO4.H2O na MgO | 0,290 |
MgO na MgSO4.7H2O | 6,150 | MgSO4.7H2O na MgO | 0,163 |
Na na Na2O | 1,326 | Na2O na Na | 0,742 |
S na SO2 | 2,000 | SO2 na S | 0,500 |
S na SO3 | 2,500 | SO3 na S | 0,400 |
S na SO4 | 3,000 | SO4 na S | 0,330 |
S na K2SO4 | 5,438 | K2SO4 na S | 0,184 |
S na CaSO4 | 4,250 | CaSO4 na S | 0,24 |
Nawozy jednoskładnikowe
Nasze dane do obliczeń przyjęliśmy z notowań zamieszczonych w nr. 42 TPR na stronie 10 i dla uproszczenia wzięliśmy tylko po jednym nawozie jednoskładnikowym w cenie maksymalnej.
- Azot: mocznik 46% N, w cenie 1650 zł/t = 1650 zł : 460 kg (tyle jest azotu w jednej tonie) = 3,59 zł za 1 kg azotu N.
- Fosfor: superfosfat 40% wzbogacony w cenie 1640 zł/t = 1640 zł : 400 kg = 4,10 zł za 1 kg fosforu P2O5.
- Potas: sól potasowa 60% w cenie 1590 zł/t = 1590 zł : 600 kg = 2,65 zł za 1 kg potasu K2O.
Najdroższym składnikiem jest fosfor (4,10 zł/kg P2O5), tańszym azot (3,59 zł/kg N), a najtańszym potas (2,65 zł/kg).