Z artykułu dowiesz się
W obliczu kilkakrotnych wzrostów cen paliw wykorzystywanych w domowych kotłach, wcześniej pomijane inwestycje w termoizolację mają wyższy priorytet. Niestety, jesienią niewiele można zdziałać w zakresie gruntownej termomodernizacji budynku, bo ocieplanie styropianem najlepiej wykonać, gdy temperatura oscyluje w granicy 20 st. Celsjusza, a na wymianę okien czy drzwi trzeba czekać niekiedy miesiącami. Przed zimą pozostaje nam jedynie załatanie dziur, tworzących mostki termiczne.
Najczęstszą przyczyną utraty ciepła w budynku są tzw. mostki termiczne. To miejsca, w których ściana czy izolacja cieplna nie jest szczelna i tam najczęściej dochodzi wtedy, np. do przemarzania narożników. Kosztowne dla naszego budżetu straty ciepła to również wiejące spod drzwi i okien zimne powietrze, szczególnie w wietrzne dni. Trudno to wychwycić bez specjalnych narzędzi, dlatego najlepiej skorzystać z badania termowizyjnego.
Pamiętajmy, że badanie termowizyjne izolacji nie może być jednak przeprowadzone w dowolnych warunkach. Aby uzyskać kolorowe zdjęcia naszych domów, najlepiej badanie wykonać w okresie zimowym przy temp. zewnętrznej nie wyższej niż +5 st. C. Takie warunki też mamy jesienią, np. o poranku czy wieczorem.
Tylko takie badanie, wykonane kamerą termowizyjną o dużej rozdzielczości, pozwoli na wychwycenie wszystkich niedoskonałości budynku. Ponadto, aby badanie miało sens, musi być wykonane z obu stron ścian (od wewnątrz i od zewnątrz) – dopiero na podstawie obu zdjęć można określić strumień ciepła przedostający się do otoczenia oraz miejsca wdmuchu zimnego powietrza do mieszkania, którym może też być niepozorne gniazdko elektryczne. Opracowany na tej podstawie audyt, w zależności od wykonawcy i wielkości budynku może kosztować od 200 do 800 zł. Warto jednak w to zainwestować, bo w przykładowym domu jednorodzinnym z okresu PRL-u docieplenie ścian, stropodachu i płyty balkonowej pozwoliło zmniejszyć końcowe zapotrzebowanie na energię w sezonie o blisko 40%.
| Komentarz eksperta: Marcin Feliks, Austrotherm |
 |
"Budynki budowane w standardzie obowiązującym w latach osiemdziesiątych, z perspektywy standardów obowiązujących dziś, wymagają działań dotyczących termomodernizacji. Termomodernizacja zazwyczaj wiąże się z potrzebą rozwiązania wielu różnych problemów, wynikających z faktu, że dotyczy ona istniejącego już budynku. Budynek ten ma swój kształt, konstrukcję, poziomy i wiele elementów, które mogą być ograniczeniami w trakcie wykonywania takiej termomodernizacji.
Jednym z częściej spotykanych ograniczeń jest grubość materiału termoizolacyjnego do ocieplenia ścian, podłóg na gruncie, czy stropów. W związku z tym, że wymagania dotyczące izolacyjności termicznej przegród budynku są coraz większe i są wyrażone np. poprzez współczynnik przenikania ciepła UC(max) [W/m2K], naturalną rzeczą jest fakt, że aby spełnić te wymagania, musi być zastosowana grubsza termoizolacja. Nie zawsze jest to możliwe, dlatego optymalnym rozwiązaniem jest zastosowanie odpowiednio dobranych płyt styropianowych o jak najlepszej wartości współczynnika przewodzenia ciepła λ [W/mK], np. 0,033 lub 0,031 [W/mK].
Stosując taką płytę styropianową o mniejszej grubości uzyskać można taką samą izolacyjność termiczną przegrody, jak w przypadku zastosowania o wiele grubszych termoizolacji, ale o gorszym współczynniku przewodzenia ciepła λ [W/mK].
Dobierając rodzaj płyt styropianowych do danego zastosowania pamiętać należy, by zapoznać się z kartą techniczną tego wyrobu tak, by dobrać taki rodzaj płyty styropianowej, jaki zaleca jego producent."
Rzeczywiście dobrze dobrana i wykonana termoizolacja pomoże utrzymać w ryzach rosnące koszty ogrzewania. Bacznie przygląda się temu POBE, czyli Porozumienie Branżowe na rzecz Efektywności Energetycznej, które zostało stworzone w celu współpracy trzynastu organizacji branżowych, zwracających uwagę na społeczne znaczenie działań, związanych z likwidacją niskiej emisji zanieczyszczeń powietrza w Polsce, ale również na wyzwania związane z koniecznością wdrażania ambitnej polityki klimatycznej w Polsce.
Cyklicznie publikowane przez Porozumienie zestawienie kosztów ogrzewania domów jednorodzinnych w różnych standardach ocieplenia i dla różnych źródeł ciepła pokazuje, jak bardzo nasze oszczędności zależą od izolacji i sposobu ogrzewania. Rysunek 1. pokazuje przykładowy roczny koszt ogrzewania budynku o powierzchni ogrzewanej 150 m2 z brakiem lub niewielką izolacją termiczną (zużycie energii na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej na poziomie 170 kWh/m2rok), wraz z kosztem przygotowania ciepłej wody użytkowej dla rodziny 4-osobowej. Dane uwzględniają koszty energii w III kw. 2022 r.
POBE wskazuje, że w porównaniu ze standardem termicznym budynku z 2017 r., zużycie energii na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej na poziomie 80 kWh/m2/rok, zaprezentowane na wykresie koszty spadają proporcjonalnie o połowę. Dodajmy, że obecne warunki techniczne nakazują budowę w standardzie 40 kWh/m2/rok, czyli średnie koszty z rysunku 1. spadają czterokrotnie.
Powodów utraty ciepła z budynku jest wiele. Może to być spowodowane zarówno wadliwą konstrukcją domu, jak również nieprofesjonalnym wykonaniem termoizolacji (brak szczelności) czy wentylacji.
Eksperci wskazują, że najczęstszą przyczyną jest izolacja o minimalnej grubości i mostki termiczne, występujące m.in. w:
Jesienią, gdy o dużych inwestycjach nie ma mowy, można zdecydować się na kilka szybkich i sprawdzonych rozwiązań, które pomogą zmniejszyć straty drogiego ciepła przez zimę.
Najtańszym sposobem będzie uszczelnienie okien i drzwi – wejściowych i prowadzących do wiatrołapu, na strych oraz do piwnicy, a także odsłonięcie grzejników. Warto również korzystać z rolet lub zasłon, pamiętając, aby materiał nie zakrywał kaloryferów. Wietrzenie pokoi najlepiej zaplanować kilka razy w ciągu doby – powinno być intensywne, ale krótkie. W większych domach, często niezamieszkałych w całości, możemy zamknąć i zaizolować na zimę rzadko używany pokój, jednocześnie przykręcając w nim termostat. W ten sposób zmniejszymy powierzchnię mieszkalną, która wymaga ogrzania.
Jeśli po wykonaniu badania termowizyjnego okaże się, że najwięcej ciepła ucieka przez okna, oczywiście warto wymienić je na nowe. To dobry kierunek, bo udoskonalana z roku na rok technologia podnosi właściwości izolacyjne. Przed zakupem warto jednak sprawdzić współczynnik przenikania ciepła okna oraz przepuszczalność energii promieniowania słonecznego. Do pełni sukcesu ważny jest szczelny montaż, szczególnie w miejscu połączenia okna z warstwami izolacji ściany lub dachu. Jeżeli chcemy, aby nowe okna rzeczywiście chroniły przed utratą ciepła, warto w tym zakresie polegać na zaufanej i fachowej ekipie montażowej.
W przypadku docieplania dachu czy ścian budynku, najważniejszy jest właściwy materiał termoizolacyjny oraz jego odpowiednia grubość. Coraz wyższe normy dotyczące emisyjności budynków skłaniają do zastosowania styropianu nawet o grubości 25 cm. Jeżeli chodzi o połacie dachowe poddaszy, często wystarczy dołożyć od dołu krokwi nową warstwę wełny skalnej, aby wyeliminować nieszczelności.
Warto pamiętać, że izolacja będzie spełniła swoją funkcję tylko wówczas, gdy zostanie zabezpieczona przed wilgocią. Najpopularniejszą metodą ocieplenia ścian zewnętrznych jest obecnie system bezspoinowy, znany również jako metoda lekka – mokra. W przypadku ścian zewnętrznych, dobranie odpowiedniej grubości izolacji jest jednym z elementów efektywności energetycznej budynku.
Ocieplenie styropianem to najpopularniejsza metoda izolacji, stosowana zazwyczaj na elewację. Współczynnik przewodzenia ciepła styropianu mieści się w przedziale od 0,031 do 0,044 W/(mK), co przekłada się na skuteczną izolację ścian. Zaletą styropianu jest odporność na wilgoć. Na rynku dostępne są dwa rodzaje styropianu: biały i grafitowy. Biały to tradycyjny, gruby styropian, natomiast grafitowy to jego nowocześniejsza, cieńsza wersja. Grafitowy styropian dobrze radzi sobie ze wspomnianą ucieczką ciepła z domu, skutecznie ją ograniczając.
To druga najpopularniejsza metoda izolacji. Ma podobny współczynnik przewodzenia ciepła, jak styropian, jednak przegrywa z nim w kwestii odporności na działanie wody. Jest też nieco droższym rozwiązaniem. Zazwyczaj używa się jej do dociepleń dachów, czy przestrzeni pomiędzy strychem a częścią mieszkalną. Wełna mineralna oprócz właściwości termicznych cechuje się też wysokim poziomem izolacji akustycznej.
Ocieplenie płytami z polistyrenu ekstrudowanego XPS to alternatywa dla styropianu. Gdy do ocieplenia budynku zastosujemy płyty z polistyrenu ekstrudowanego, uzyskamy podobny efekt, jak przy izolacji styropianem, ale w ten sposób możemy ocieplić to samo miejsce cieńszą warstwą. Płyty XPS są bardzo trwałe i wytrzymałe na wodę, nadają się np. do izolacji termicznej podłóg czy tarasów nad częścią mieszkalną domu.
Są unowocześnioną wersją tradycyjnego poliuretanu. Zazwyczaj używa się ich do ocieplenia dachów, jednak z powodzeniem mogą być wykorzystane do ocieplenia całego domu. Płyty PIR wyróżniają się bardzo niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła, dzięki czemu wystarczy cienka warstwa, by skutecznie zaizolować ściany. Płyty są z dwóch stron okładane zazwyczaj folią z aluminium lub wzmocnionym papierem typu kraft. Nie przepuszczają wody oraz są odporne na wysokie temperatury i ogień.
Ciekawym choć nie najtańszym rozwiązaniem do izolacji ścian jest aerożel. Jego cena jest nawet kilka razy wyższa niż styropianu grafitowego czy płyt PIR, ale za wysoką ceną stoi też jakość. Aerożel to materiał izolacyjny, który poradzi sobie w każdych warunkach. Ze względu na cenę stosowany jest zazwyczaj punktowo, do dociepleń od wewnątrz oraz do likwidacji mostków termicznych. Jest polecany do docieplenia starych domów, ponieważ można go zastosować w trudno dostępnych miejscach.
Na rynku są też inteligentne systemy sterujące ogrzewaniem, które pomagają unikać niepotrzebnych strat energii cieplnej. Współpracują one z różnymi instalacjami grzewczymi – zarówno tradycyjnymi grzejnikami, ogrzewaniem podłogowym, jak również panelami grzewczymi. Producenci informuję, że można je zaprogramować tak, aby samoczynnie obniżały temperaturę w nocy, podczas naszej nieobecności, czy też w konkretne dni tygodnia, a nawet godziny.
W ramach systemu smart home jesteśmy w stanie zaprogramować indywidualne parametry ogrzewania dla poszczególnych pomieszczeń, a także samoczynne wyłączanie ogrzewania w pokoju, w którym otwieramy okno. Jeżeli połączymy go z GPS, zacznie podwyższać temperaturę w domu wtedy, gdy zbliżymy się na określoną odległość. Systemy te nie zapobiegną wprawdzie utracie ciepła, ale z pewnością pomogą kontrolować rachunki i zwiększą efektywność ogrzewania. Więcej o inteligentnych rozwiązaniach dla domu i gospodarstwa w najnowszym numerze top agrar Polska na stronie 100.
fot. Beba, InfraTec
Jan Beba
<p>redaktor „top agrar Polska”, specjalista w zakresie techniki rolniczej.</p>
Najważniejsze tematy
