W sierpniu roku hodowcy bydła mlecznego otrzymywali średnio w Polsce 133,26 zł/100 l białego surowca (1,33 zł/l). Stawka w skupie w stosunku do lipca 2020 roku (130,69 zł/100 l) wzrosła o 2,02% (tj. 2,64 zł/100 l)/. Nieco wyższa była również w porównaniu z analogicznym okresem rok temu. Stawki statystycznie wzrosły o 1,97% (tj. 2,57 zł/100 l.).

Na średnio najwyższe stawki za mleko mogli liczyć dostawcy z województw:

• podlaskiego – 140,42 zł/100 l;
• lubuskiego – 136,25 zł/100 l;
• warmińsko-mazurskiego – 135,69 zł/100 l.

Z kolei najniższe stawki za mleko oferowano przeciętnie w województwach:

• małopolskim – 123,49 zł/100 l;
• świętokrzyskim – 125,13 zł/100 l;
• łódzkim – 125,44 zł/100 l.

Po okresowym spadku cen w okresie od marca do czerwca 2020 roku, stawki za surowiec w Polsce zaczęły powoli rosnąć. Ten trend wydaje się zgodny z obserwowanymi również w ubiegłym roku sezonowymi zmianami w skupach. O ile ceny na mleko od stycznia do sierpnia w 2019 i 2018 r. obniżyły się odpowiednio o 12,29 i 10,15 zł/100 l surowca, o tyle w analogicznym okresie w bieżącym roku spadły statystycznie o 3,93 zł/100 l mleka. Co prawda spadały z niższego pułapu, ale z drugiej strony im bardziej przewidywalna i stabilna cena skupu mleka, tym lepszy klimat do jego produkcji. Tego komfortu rolnicy nie mieli przez wiele ostatnich miesięcy, bo cała branża pozostawała pod silnym wpływem skutków pandemii.

Potężne różnice!

Cały czas mamy do czynienia z bardzo dużym dystansem jaki dzieli hodowców w typowo mlecznym regionie, a więc Podlasiu z Małopolską, gdzie od wielu lat notowane są najniższe ceny za mleko w kraju. Przeciętna różnica w uzyskiwanych przez hodowców w tych województwach stawkach za litr mleka sięgała w sierpniu br. 17 groszy (tj. 16,93 zł/100 l mleka). Na wyższą stawkę niż średnia cena skupu mleka w Polsce (tj. 133,26 zł) mogli liczyć niestety hodowcy tylko w 5 województwach. Poza wymienionymi o najwyższych cenach, dotyczy to jeszcze woj. opolskiego (133,54 zł/100 l) i dolnośląskiego (133,44 zł/100 l). Z kolei ze stawką poniżej 1,3 zł/l muszą się mierzyć rolnicy w aż 6 województwach. Oprócz wymienionych (woj. małopolskiego, świętokrzyskiego i łódzkiego) dotyczy to także woj. zachodniopomorskiego (126,94 zł/100 l), woj. kujawsko-pomorskiego (129,40 zł/100 l) i woj. pomorskiego (129,66 zł/100 l).

Biorąc to pod uwagę pewnym zaskoczeniem może być zestawienie obrazujące średnią, roczną cenę mleka analizowaną za okres od stycznia do sierpnia w ostatnich latach w porównaniu z analogicznym okresem w roku bieżącym. Jak się okazuje, ze średnią stawką w 2020 roku w wysokości 133,72 zł/100 l mleka, hodowcy są w gorszej sytuacji niż w 2019 roku (średnia 135,01 zł/100 l mleka), ale nieco lepszej niż w 2018 roku (132,57 zł/100 l) oraz w rekordowym pod kątem stawek (za wszystkie miesiące) 2017 roku (133,29 zł/100 l). Oczywiście są to tylko dane statystyczne, które nie uwzględniają wzrostu kosztów produkcji i innych czynników mających wpływ na rentowność produkcji mleka.

Ceny w UE

Z drugiej jednak strony inne statystyczne, szacunkowe dane KE (poza Wielką Brytanią) potwierdzają trwający od wielu lat dystans w zakresie oferowanych stawek w Polsce i w innych krajach UE. W ciągu ostatnich 3 miesięcy cena mleka oscylowała przeciętnie w granicach 32,57–32,91 euro/100 kg miesięcy, tj. średnio 32,77 euro/100 kg (1,47 zł/kg po przeliczeniu wg kursu 1 euro = 4,5 zł), podczas gdy w Polsce w zakresie od 29,62 do 30,23 euro/100 kg (1,35 zł/kg po przeliczeniu wg kursu 1 euro = 4,5 zł).

Powyższe zestawienia należy też odnieść do aktualnych informacji (z drugiego tygodnia września br.) zgromadzonych przez MRiRW, gdzie notowany był wzrost cen większości produktów mlecznych. I tak w skali miesiąca poprawie uległy stawki zarówno za mało w blokach jak i konfekcjonowane (odpowiednio o 3% i 5%). Produkty te oferowano po 14,72 zł/kg (w blokach) i 17,43 zł/kg (konfekcjonowane). Niestety, produkty te nadal były tańsze niż w zeszłym roku. Stawki były wówczas wyższe o 7% (w blokach) i 1% (konfekcjonowane). Z kolei ceny OMP – 9,18 zł/kg i PMP – 11,56 zł/kg były w stosunku do analogicznego okresu miesiąc wcześniej odpowiednio wyższe o 3,5% i niższe o 1%. W stosunku do cen z zeszłego roku za produkty te oferowano ceny wyższe o 1% (OMP) i niższe o 3% (PMP).

Z umiarkowanym optymizmem mieliśmy też do czynienia podczas ostatniego notowania Global Dairy Traide w Nowej Zelandii (15 września br.), gdzie indeks cen kontraktów terminowych na podstawowe produkty mleczarskie wzrósł o 3,6%. Największym powodzeniem cieszyło się odtłuszczone mleko w proszku (wzrost o 8,4%) do stawki 2889 USD/t.

Handel zagraniczny

Na ceny za mleko w Polsce mają też znaczny wpływ wyniki w handlu zagranicznym. Trafia tam bowiem ok. 30% krajowych dostaw mleka. Zgodnie z danymi MF w okresie od stycznia do lipca br. wartość wywożonych z Polski towarów mlecznych wyniosła 1,4 mld euro (ok. 6,28 mln zł). To o ok. 1% lepszy rezultat niż w zeszłym roku. Naszymi głównymi odbiorcami pozostają kraje UE, których udział w ogólnym eksporcie polskich produktów mlecznych wyniósł 66%. Dobre wieści płyną też z rynku chińskiego, gdzie jak informuje platforma trademilk.eu na podstawie danych MF, wzrost eksportu artykułów mleczarskich z Polski w pierwszym półroczu br. zwiększył się z 144,2 do 246,7 mln zł, a więc o ok. 70%.

Niestety, zdaniem wielu ekonomistów sektor produkcji mleka w UE nadal pozostaje pod negatywnym wpływem skutków pandemii koronawirusa, co wynika z ograniczeń związanych z sektorem HORECA. Sklepy pozostawały bowiem cały czas otwarte a konsumpcja nabiału pozostała na podobnym poziomie. Niestety, wielką niewiadomą pozostaje rozwój sytuacji w obliczu tzw. drugiej fali infekcji, która w wielu krajach stała się faktem. Na niekorzyść dla sektora mleka wpływa też dodatkowo wzrost skali jego dostaw. Dane KE z połowy września mówią o 2-proc. wzroście, oraz 2,7-proc wzroście w Polsce.

Przypominany, że przedstawione powyżej dane dotyczą jedynie zbiorczych i uśrednionych cen skupy mleka w danych województwach Polski, które każdego miesiąca publikuje Główny Urząd Statystyczny. Bardziej szczegółową analizę cen przedstawiamy raz na kwartał w dodatku specjalnym „top bydło” na podstawie nadesłanych cenników mleczarni i faktur. Zachęcamy do ich przysyłania na adres m.wieczorek@topagrar.com.pl. Gwarantujemy anonimowość.



mj/GUS/MRiRW/GDT/KE/obliczenia własne

Fot. Sierszeńska