W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów ukazał się „Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia propozycji zmiany Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020”.

- W ostatnim czasie w polskim rolnictwie notuje się pogarszające się warunki działalności produkcyjnej oraz niepewność rynkową, spowodowane m.in. znacznym wzrostem cen środków do produkcji, wzrostem kosztów finansowania zewnętrznego oraz wahaniami cen wytwarzanych produktów – czytamy w uzasadnieniu projektu.

Rolnicy odkładają w czasie planowane inwestycje

W efekcie tej sytuacji wielu potencjalnych beneficjentów pomocy odłożyło w czasie planowane inwestycje, co skutkowało brakiem złożenia wniosku o przyznanie pomocy lub rezygnacją z zawarcia umowy przyznania pomocy. Jednocześnie wpływ na podejmowane przez potencjalnych beneficjentów decyzje mają ogólne warunki społeczno-gospodarcze wynikające z konfliktu zbrojnego w Ukrainie, który znacząco przyczynia się do braku stabilności rynków, zrywania łańcuchów dostaw, w tym dostaw produktów niezbędnych do przeprowadzenia inwestycji, a także trudna sytuacja na rynku pracy. Ograniczenie popytu na produkty żywnościowe i nadal odbudowujący się w Polsce, po pandemii COVID 19, sektor HORECA, powodują pogłębienie niestabilności dochodów w sektorze rolno-spożywczym.

Potrzeba zmian w budżecie PROW

W związku z powyższym dokonano analizy finansowej budżetu PROW 2014-2020. Utrzymujący się od dłuższego czasu, wysoki kurs euro względem złotówki powoduje bowiem, że w przypadku wielu instrumentów wsparcia, przy zaangażowaniu niższych zasobów finansowych, wskaźniki zostały bądź zostaną osiągnięte, a jednocześnie pojawiły się oszczędności, które można przesunąć na realizację innych instrumentów wsparcia. W związku z tym zaproponowano zmiany finansowe PROW 2014-2020.

W czerwcu nabór wniosków na modernizację gospodarstw rolnych

Zmiany te zdaniem MRiRW pozwolą na efektywną realizację PROW oraz optymalizację wykorzystania dostępnego budżetu. W szczególności zwiększenie budżetu na operacje typu „Modernizacja gospodarstw rolnych” przyczyni się także do zwiększenia zdolności gospodarstw rolnych do magazynowania i przechowywania nadwyżek ziaren zbóż. Tym samym spowoduje zmniejszenie napięć ekonomicznych w sektorze rolnym wywołanych wojną na Ukrainie. W ramach tego instrumentu wsparcia planuje się ogłoszenie naboru wniosków o przyznanie pomocy na początku czerwca równolegle z naborem tematycznym dotyczącym zakupu i montażu silosów w ramach KPO.

Dodatkowo zaproponowane zmiany finansowe PROW 2014-2020 pozwolą na zmniejszenie ryzyka niewykorzystania środków przewidzianych na realizację tych instrumentów, w ramach których proces przyznawania pomocy ze środków PROW 2014-2020 został już zakończony i nie przewiduje się przeprowadzania naborów wniosków na zasadach określonych w tej perspektywie finansowej, jak również pozwoli na skoncentrowanie się na jak najlepszym przygotowaniu się do wdrażania podobnych interwencji w ramach PS WPR 2023-2027, bez uszczerbku dla realizacji celów określonych dla PROW 2014-2020.

- Wprowadzenie zmiany powinno nastąpić jak najszybciej, tak aby umożliwić ich zastosowanie jeszcze w 2023 r. Szybkie działanie w tym zakresie zwiększy szansę na pełne i efektywne wykorzystania środków Programu – napisano w uzasadnieniu.

Szczegóły zmian w budżecie PROW

Rząd proponuje następujące zmiany finansowe PROW 2014-2020 polegające na zmniejszeniu budżetu instrumentów:

·       „Systemy jakości produktów rolnych i środków spożywczych”(o 2 mln euro);

·       „Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach Natura 2000” (o 18 mln euro);

·       „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych” (o 5 mln euro);

·       „Przetwórstwo i marketing produktów rolnych” (o 117 mln euro);

·       „Zarządzanie zasobami wodnymi” (48,3 mln euro);

·       „Przywracanie potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych i katastrof oraz wprowadzanie odpowiednich środków zapobiegawczych” (o 15 mln euro);

·       „Premie dla młodych rolników” (o 24 mln euro);

·       „Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej” (o 58 mln euro);

·       „Restrukturyzacja małych gospodarstw” (o 18 mln euro);

·       „Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne” (o 85 mln euro);

·       „Rolnictwo ekologiczne” (o 16,3 mln euro);

·       „Zarządzanie ryzykiem” (o 21 mln euro);

·       „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER” (o 2 mln euro);

·       „Nadzwyczajne tymczasowe wsparcie dla rolników i MŚP szczególnie dotkniętych wpływem rosyjskiej inwazji na Ukrainę” (o 32,3 mln euro).

Pozyskane w ten sposób oszczędności zostaną przekazane na zwiększenie budżetu instrumentu:

·       „Modernizacja gospodarstw rolnych” (o 78,9 mln euro);

·       „Wsparcie inwestycji w tworzenie i rozwój działalności poza-rolniczej” (o 178 mln euro, przy jednoczesnym zmniejszeniu budżetu tego instrumentu w ramach środków EURI o 77 mln euro, co w praktyce oznacza zasilenie budżetu instrumentu o 101 mln euro);

·       "Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami" (o 165 mln euro);

·       „Współpraca” (o 40 mln euro).

Kolejne zmiany w PROW

Dodatkowo zaproponowano realokację środków polegająca na zmniejszeniu środków w ramach instrumentu:

·       „Inwestycje mające na celu ochronę wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych” (o 5 mln euro);

·       „Wsparcie inwestycji w tworzenie i rozwój działalności pozarolniczej” (o 77 mln euro, przy jednoczesnym zwiększeniu budżetu tego instrumentu w ramach podstawowego budżetu o 178 mln euro, co w praktyce oznacza zasilenie budżetu instrumentu o 101 mln euro);

·       „Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami” (o 18 mln euro).

Pozyskane w ten sposób oszczędności zostaną przekazane na zwiększenie budżetu instrumentu:

·       „Podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich” - operacje typu „Gospodarka wodno-ściekowa” (o 100 mln euro).