Ekoschematy: Kiedy rolnik spełnia wymóg zróżnicowanej struktury upraw?
W nowych dopłatach norma GAEC 7, wprowadza obowiązek zmianowania i dywersyfikacji upraw. Zmianowanie upraw jest nowym obowiązkiem w stosunku do roku 2022, natomiast dywersyfikacja upraw stanowi, z pewnymi zmianami, kontynuację wymogu obowiązującego w ramach zazielenienia do roku 2022. Jak na ten wymóg powinni się zapatrywać rolnicy? Podamy to na konkretnym przykładzie.
Podczas naszego webinarium "Ekoschematy w praktyce" jeden z uczestników zadał ekspertowi - Markowi Krysztoforskiemu z Centrum Doradztwa Rolniczego w Radomiu pytanie o obowiązek zmianowania upraw w gospodarstwie. Pytanie brzmiało: Posiadam 40 ha gruntów ornych, w tym 1 ha ziemniaków, 5 ha lucerny, 2 ha łubinu. Czy w tym wypadku są spełnione wymagania ekoschematu zróżnicowana struktura upraw?
Ważne są proporcje w strukturze zasiewów
Wymóg zmianowania upraw składa się z kilku czynników, co tłumaczy nasz ekspert.
- W tym wypadku 20% powierzchni gospodarstwa to 8 ha, zatem nie jest spełniony wymóg 20% upraw poprawiających bilans materii organicznej będący częścią zasad ekoschematu zróżnicowana struktura upraw. W tym gospodarstwie warto dosiać 1 ha lucerny, koniczyny czy łubinu. Co warto podkreślić, właściciel nie przekracza tu norm odnoszących się do powierzchni okopowych, które w tym wypadku mogłyby zajmować 8 ha. By skorzystać ww. ekoschematu nie może jednak przekroczyć 65% zasiewu swojego areału zbożami, czyli w tym gospodarstwie można mieć maksymalnie 26 ha pod zbożami. Na pozostałych 6 ha powinien rosnąć rzepak, słonecznik, mieszanka strączkowo-zbożowa czy trawy na gruntach ornych - wyjaśnia Marek Krysztoforski z CDR w Radomiu.
Zmianowanie powyżej 10 ha gruntów ornych
Przypomnijmy, że podczas naszego webinarium "Ekoschematy w praktyce" jeden z uczestników zadał naszemu ekspertowi pytanie o obowiązek zmianowania upraw w gospodarstwie. Pytanie brzmiało: Czy mając 11 ha PEG (Powierzchni Ewidencji Gospodarczej), w tym 2 ha TUZ obowiązuje mnie zmianowanie?
- Zmianowanie wymagane jest w gospodarstwach o powierzchni przekraczającej 10 ha gruntów ornych. W tym wypadku więc nie jest wymagane - tłumaczył Marek Krysztoforski z CDR w Radomiu.
Kwestię zmianowania upraw reguluje norma dobrej kultury rolnej GAEC 7, która będzie obowiązywać od 2024 roku.
Czym są normy GAEC?
Normy GAEC to normy dobrej kultury rolnej i ich nowe ramy zostały ustanowione w drodze stosownych rozporządzeń. Doskonale ich wpływ na nowe dopłaty od 2023 roku wyjaśnił nasze ekspert Grzegorz Ignaczewski w jednym z ostatnich odcinków programu "Rolniczy temat".
GAEC 7: Zmianowanie upraw na gruntach ornych
Przypomnijmy, że norma GAEC 7, wprowadza obowiązek zmianowania i dywersyfikacji upraw. Zmianowanie upraw jest nowym obowiązkiem w stosunku do roku 2022, natomiast dywersyfikacja upraw stanowi, z pewnymi zmianami, kontynuację wymogu obowiązującego w ramach zazielenienia do roku 2022. Oba te obowiązki nie dotyczą gospodarstw o powierzchni gruntów ornych do 10 ha oraz takich, w których duży udział mają uprawy traw lub innych zielnych roślin pastewnych, uprawy roślin bobowatych lub grunty ugorowane.
Ponadto norma GAEC 7 rolników prowadzących produkcję ekologiczną uznaje za spełniających wymogi normy GAEC 7 dotyczącej zmianowania i dywersyfikacji upraw. Zasada ta ma zastosowanie jedynie do tej części gruntów ornych, na której jest prowadzona produkcja ekologiczna.
Obowiązki normy GAEC 7 obejmują zarówno zmianowanie upraw, jak i ich dywersyfikację. Zmianowanie dotyczy każdej działki rolnej w taki sposób, aby na powierzchni co najmniej 40% gruntów ornych w gospodarstwie prowadzona była inna uprawa w plonie głównym w porównaniu z rokiem poprzednim, oraz taka sama uprawa w plonie głównym nie mogła występować na danej działce rolnej dłużej niż 3 lata, chyba że rolnik uprawia na tych działkach rośliny wpływające pozytywnie na potencjał gleby, takie jak rośliny bobowate, trawy i inne zielne rośliny pastewne, mieszanki bobowatych drobnonasiennych z trawami, uprawy wieloletnie lub ugoruje te grunty.
GAEC 7: dywersyfikacja upraw na gruntach ornych
Natomiast dywersyfikacja upraw powinna być prowadzona w taki sposób, aby na gruntach ornych były co najmniej 3 różne uprawy, przy czym uprawa zajmująca największą powierzchnię, nie może zajmować więcej niż 65% gruntów ornych, a dwie uprawy zajmujące łącznie największą powierzchnię, nie mogą zajmować więcej niż 90% gruntów ornych.
W porównaniu do praktyki dywersyfikacji upraw w ramach zazielenienia, przepisy rozporządzenia nie przewidują zróżnicowania wymogów w zależności od wielkości powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie (od 10 do 30 ha i powyżej 30 ha gruntów ornych). Co do zasady wszyscy rolnicy posiadający powyżej 10 ha gruntów ornych będą zobowiązani do prowadzenia 3 różnych upraw na gruntach ornych. Progi procentowe również są zmienione w porównaniu do zazielenienia, w którym wynosiły one 75% dla uprawy zajmującej największa powierzchnię oraz, w przypadku gospodarstw powyżej 30 ha gruntów ornych, 95% dla dwóch upraw łącznie zajmujących największą powierzchnię.
Co się zmienia w GAEC 7?
Zmiana interpretacji oznacza, że Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) od 2024 r. będzie weryfikowała:
- czy na powierzchni co najmniej 40 proc. gruntów ornych w gospodarstwie, w porównaniu z rokiem 2023, jest prowadzona inna uprawa w plonie głównym;
- na powierzchni wszystkich gruntów ornych prowadzenie takiej samej uprawy nie dłużej niż przez 3 lata, począwszy od roku 2023; oznacza to, że w 2026 r. taka sama uprawa w plonie głównym na tej samej działce rolnej w ramach całego gospodarstwa nie może się powtórzyć.
Jednocześnie, zgodnie z przepisami krajowymi, warunki dotyczące zmianowania uznaje się za spełnione, jeżeli rolnik wysieje na danej powierzchni w poprzednim roku lub w ciągu trzech poprzednich lat wsiewkę lub międzyplon ozimy bądź międzyplon ścierniskowy. Wówczas rolnik ma obowiązek zmianowania upraw na każdej działce rolnej w taki sposób, aby na powierzchni co najmniej 40% gruntów ornych w gospodarstwie prowadzona była inna uprawa, uznaje się za spełniony w przypadku wprowadzenia po zbiorze plonu głównego uprawy wtórej, czyli:
- międzyplonu ozimego, utworzonego przez wysiew co najmniej jednego gatunku roślin i tworzącego okrywę roślinną co najmniej od dnia 1 listopada danego roku do dnia 15 lutego kolejnego roku, lub
- międzyplonu ścierniskowego, utworzonego przez wysiew co najmniej jednego gatunku roślin w okresie od dnia 1 lipca do dnia 20 sierpnia i utrzymanego co najmniej do dnia 15 października albo przez okres co najmniej 8 tygodni od dnia jego wysiewu, lub
- przez wysiew wsiewki w roślinę uprawianą w plonie głównym, utrzymanej co najmniej 8 tygodni od dnia zbioru uprawy w plonie głównym lub do wysiewu kolejnej uprawy w plonie głównym.
Jak łączyć ze sobą ekoschematy?
Przypomnijmy, że ekoschematy można łączyć ze sobą na jednej działce, stawka dotyczy 1 ha. Ale uwaga, nie można wprowadzić wszystkich ekoschematów w swoim gospodarstwie, gdyż ograniczają to zasady dotyczące wyeliminowania podwójnego finansowania niektórych praktyk. Inne ograniczenia wynikają z technologii uprawy. Przygotowując się do złożenia wniosku, najlepiej jest posługiwać się tabelą 2. wskazującą na możliwość łączenia ekoschematów. Jeśli pewnych ekoschematów nie można połączyć, to biorąc pod uwagę analizę kosztów i korzyści, należy zastanowić się, który ekoschemat wybrać.
CZYTAJ TAKŻE Z WEBINARIUM:
Czy jesienny bezorkowy siew zbóż można zgłosić we wniosku o dopłaty w ramach ekoschematu uprawa bezorkowa?
Integrowana Produkcja Roślin – ekoschemat, który się najbardziej opłaca. Ilu rolników z niego skorzysta?
Ekoschematy: Czy w 2023 roku rolnik musi ugorować grunty rolne?
Czy w ekoschematach kukurydza i zboża są liczone jako jedna uprawa?
Jak w nowym wniosku o dopłaty zadeklarować elementy nieprodukcyjne pod normę DKR 8?
Dopłaty 2023: W jaki sposób zrobić wsiewki aby skorzystać z ekoschematów?
Paulina Janusz-Twardowska
<p>redaktor „top agrar Polska”, zootechnik, specjalistka w zakresie hodowli trzody chlewnej.</p>
Bartłomiej Czekała
Redaktor naczelny portalu topagrar.pl, szef zespołu PWR Online
Najważniejsze tematy