Sejmowa komisja rolnictwa rozpatrzyła informację o nowych rozwiązaniach prawnych dla rolnictwa w ramach programu „Polski Ład”.

– Naszym podstawowym założeniem było zwiększenie dochodowości gospodarstw rolnych, stworzenie rolnikom nowych możliwości dywersyfikacja dochodów. Drugą przesłanka, którą się kierowaliśmy było wprowadzenie pewnych uproszczeń oraz ułatwień w funkcjonowaniu. Wiele z nich jest związanych z cyfryzacją, ale też ze zmniejszaniem biurokracji. Trzecim celem było zapewnienie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich – zauważyła na wstępie wiceminister rolnictwa Anna Gembicka. 

Dopłaty dla małych i średnich gospodarstw powyżej średniej unijnej

W rządzie trwają prace nad przygotowaniem ustawy, która od 2022 r. umożliwi przywróceniem (wycofanej w 2014 r.) uzupełniającej płatności podstawowej (UPP) finansowanej ze środków krajowych. Na ten cel planuje się przeznaczyć 400 mln zł rocznie.

UPP będzie przysługiwała do najważniejszych roślin uprawnych (w szczególności: zbóż, roślin oleistych, roślin wysokobiałkowych), jak również do gruntów ornych, na których nie jest prowadzona uprawa roślin. Zgodnie z przepisami UE, zasady przyznawania UPP muszą być takie same, jak w roku 2013.

Przywrócenie UPP, ze względu na jej szeroki zakres (ponad 9 mln ha i ok. 1,17 mln rolników - dane za rok 2013), przyczyni się do wzrostu średniego poziomu wsparcia dla zdecydowanej większości rolników.

– Dzięki utrzymaniu płatności redystrybucyjnej oraz przywróceniu od 2022 r. uzupełniającej płatności podstawowej już od przyszłej kampanii, rolnicy posiadający gospodarstwa o wielkości od 3 do 30 ha użytków rolnych, czyli grupa gospodarstw o najniższych dochodach, uzyskają płatności bezpośrednie na średnim poziomie przekraczającym średnią UE – informowała posłów wiceminister rolnictwa, Anna Gembicka.

Ponadto, od 2023 r., dzięki utrzymaniu wprowadzonego od 2022 r. wsparcia krajowego oraz zwiększeniu środków na płatność redystrybucyjną (z 8,3% do 11,57% koperty finansowej na płatności bezpośrednie) i rozszerzeniu jej zakresu na gospodarstwa o wielkości 1-2 ha (płatność będzie wypłacana do 30 ha w gospodarstwach o wielkości do 50 ha), średni poziom wsparcia na hektar we wszystkich gospodarstwach do 50 ha (97% gospodarstw) będzie wyższy od przeciętnej unijnej.

Przejście na emeryturę bez konieczności zbywania gospodarstwa

Z kolei w projekcie ustawy o rodzinnym gospodarstwie rolnym, planuje się zawrzeć przepisy polegające na tym, że emeryt, który nie może zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej ze względu na brak chętnych do przejęcia własności lub posiadania gospodarstwa rolnego, będzie mógł nadal prowadzić działalność rolniczą w tym gospodarstwie, a świadczenie nie ulegnie zawieszeniu maksymalnie przez 10 lat od nabycia prawa do emerytury rolniczej. Wystarczy, że złoży w tej sprawie odpowiednie oświadczenie.

Nowy system ubezpieczeń upraw dla rolników

Kolejna inicjatywa to zwiększenie puli środków na ubezpieczenia upraw i zwierząt gospodarskich do kwoty 1,4 mld zł. Każdy rolnik będzie miał zagwarantowaną dopłatę w wysokości 65% do składki ubezpieczeniowej. Jednocześnie powstanie Fundusz Gwarancji w Rolnictwie, który zapewni źródło finansowania wypłat pomocy za poniesione straty.

Budowa zbiorników retencyjnych

MRiRW zapowiada także wprowadzenie możliwości budowy zbiorników retencyjnych do 5 tys. metrów kw. bez pozwolenia wodno-prawnego, ale tylko na zgłoszenie. Jednocześnie każdy rolnik, który zdecyduje się na budowę zbiornika retencyjnego o powierzchni od 1 tys. do 5 tys. m kw. otrzyma ryczałt do 15 tys. zł.

Bezpłatna przestrzeń targowa dla rolników w miastach

Procedowana w Sejmie ustawa zakłada, że samorządy będą miały obowiązek wskazywać miejsca w miastach, gdzie rolnicy będą mogli sprzedawać swoje produkty bez uiszczania opłaty targowej. Taki handel będzie mógł się odbywać w piątki i soboty. Jednocześnie w ramach Krajowego Planu Odbudowy zarezerwowano środki na skracanie łańcuchów dostaw, czyli m.in. budowę targowisk.

Rolniczy Handel Detaliczny

Z tym działaniem wiąże się także projekt ustawy o rolniczym handlu detalicznym, który zakłada umożliwienie rolnikom prowadzącym RHD sprzedaż żywności do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego, takich jak np. sklepy, restauracje, stołówki na terytorium całego kraju (sprzedaż bezpośrednio konsumentom żywności w ramach tej działalności na terenie całego kraju jest już aktualnie możliwa).

Ustawa zakłada także zniesienie maksymalnych limitów dotyczących zbytu żywności konsumentom finalnym (limity będą dotyczyć wyłącznie dostaw żywności z RHD do sklepów, stołówek, czy restauracji) oraz podwyższenie kwoty przychodów zwolnionej z podatku dochodowego z 40 tys. zł do 100 tys. zł.

Odbudowa przetwórstwa oraz sprzedaż i produkcja żywności w gospodarstwie

Na ten cel rząd chce przeznaczyć 4,5 mld złotych z Krajowego Planu Odbudowy.  Pieniądze mają być przeznaczona m.in. na tworzenie miejsc sprzedaży bezpośredniej i przetwarzania produktów rolnych oraz rozwój zakładów przetwórczych. Rolnicy będą mogli otrzymywać dotacje do 15 mln zł na przetwórstwo.

Walka z ASF oraz odbudowa stada trzody chlewnej

Dotacje na ten cel mogą wynieść nawet 900 tys. zł dla rolnika ze stref ASF. Pieniądze będzie można przeznaczyć na budynki gospodarskie, maszyny i urządzenia do produkcji prosiąt. Do tego dochodzi m.in. program wyrównania strat hodowców w wysokości 150 mln zł.

Jedno okienko dla rolnika

Planuje się opracować listę niezbędnych zmian biurokratycznych, które usprawnią zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej. Prace w zakresie identyfikacji zmian odbędą się za pośrednictwem szerokiego i otwartego dialogu z wykorzystaniem narzędzi internetowych (ankieta, interaktywny formularz).

MRiRW planuje także inwestycje w infrastrukturę wodno-kanalizacyjną, kontynuowanie wsparcia dla Kół Gospodyń Wiejskich, podwyższenie zwrotu akcyzy w paliwie rolniczym, budowę agroportu, wprowadzenie paszportyzacji żywności.

wk

fot. PiS