W zeszłym roku uległem wypadkowi we własnym sadzie przy zbiorze owoców. Syn obsługiwał ciągnik z zamocowanym otrząsaczem do owoców. Nie zauważył, że jestem w pobliżu i za bardzo zbliżył się do mnie. Przez to dostałem się w zasięg wałka przekaźnikowego i doznałem poważnego urazu głowy. Zwróciłem się do firmy ubezpieczeniowej, w której mam wykupione ubezpieczenie OC rolników, o odszkodowanie za doznany uszczerbek na zdrowiu. Dostałem decyzję odmowną. Firma twierdzi, że odszkodowanie należy się tylko osobie trzeciej, gdybym to ja wyrządził szkodę. Czy to prawda?

Odmowa wypłaty odszkodowania jest w tej sytuacji niezgodna z prawem, warto zatem rozważyć wystąpienie na drogę sądową. Art. 822 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi wprawdzie, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jest to jednak przepis ogólny, a w tym przypadku mają zastosowanie przepisy szczególne zawarte w Ustawie z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Zgodnie z art. 50 ust. 1 tej Ustawy, z ubezpieczenia OC rolników przysługuje odszkodowanie, jeżeli rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa rolnego szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia.

Natomiast w myśl art. 53 Ustawy, zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szkody w mieniu, wyrządzone rolnikowi przez osoby pracujące w jego gospodarstwie rolnym lub pozostające z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym albo osobom pozostającym z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub pracującym w jego gospodarstwie rolnym. Ze względu na ochronny cel ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników należy ujmować szeroko jej zakres.

Tak więc odszkodowanie przysługuje: osobie trzeciej, postronnej czy np. okresowo przebywającej na terenie gospodarstwa, w sytuacji gdy szkoda na osobie lub mieniu będzie wynikiem zawinionego zachowania rolnika, a także osobie zamieszkującej z rolnikiem. Ochrona ubezpieczeniowa rolnika jest zróżnicowana w zależności od tego, czy zachodzi szkoda na mieniu, czy szkoda na osobie. W przypadku szkody na osobie zakres odpowiedzialności gwarancyjnej rolnika jest bardzo szeroki, co wynika z treści artykułu 50 ustęp 1 ww. Ustawy. Przepis ten nie zawiera żadnego ograniczenia co do kręgu osób uprawnionych, w związku z czym odszkodowanie za szkodę na osobie przysługiwać będzie również samemu rolnikowi, jeżeli doznał szkody z winy osoby pozostającej z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoby pracującej w gospodarstwie rolnym. Brak jest zatem podstaw do wyłączenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń za szkodę na osobie w sytuacji, gdy w związku z prowadzeniem gospodarstwa rolnego poniosła ją osoba będąca posiadaczem tego gospodarstwa. Tak orzekł m.in. Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 9 listopada 2012 r., sygn. akt: I ACa 525/12. Takie stanowisko zajął również Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 25 lutego 2016 r., sygn. akt: I ACa 1266/15.

Alicja Moroz
Fot. envatoelements