Już od 1 stycznia 2021 roku stosowanie etykiet samoprzylepnych umieszczanych bezpośrednio na warzywach i owocach ma być zabronione na terenie Flandrii (Belgia). W ramach flamandzkiego rozporządzenia w sprawie zrównoważonego zarządzania cyklami materiałowymi i odpadami (Flemish Regulation on the sustainable management of material cycles and waste, VLAREMA), uchwalono regulacje, zgodnie z którymi stosowanie etykiet jest zabronione, chyba że informacje na etykiecie są funkcjonalne lub wymagane przez prawo.

Skąd te zmiany?

Powodem wprowadzenia zakazu stosowania naklejek jest ich negatywny wpływ procesy kompostowania.

W uzasadnieniu do przepisów zamieszczonych w raporcie wyjaśniającym dla rządu flamandzkiego do VLAREMA 7 można przeczytać: „Czasami naklejki są umieszczane bezpośrednio na owocach i warzywach, by oznaczyć markę lub pochodzenie. Bardzo często naklejki te trafiają do kosza wraz z odpadami owocowymi i warzywnymi i w kolejnym kroku zakłócają proces kompostowania. Same naklejki zwykle nie ulegają rozkładowi lub ulegają degradacji bardzo powoli. Dodatkowym problemem jest klej z naklejek, który zanieczyszcza końcowy kompost. Ten przepis zabrania używania naklejek, chyba że informacje na naklejce są funkcjonalne lub obowiązkowe, lub że naklejki są certyfikowane jako kompostowalne."

Belgia ze względu na wysoki odsetek bioodpadów odbieranych przez służby komunalne, jak również istotny udział domowego kompostowania, może stać się jednym z liderów wyznaczających trendy dla legislacji w Unii Europejskiej.

Najpierw Belgia, wkrótce inni

Według ekspertów ze Stowarzyszenia Unia Owocowa przepisy na wzór flamandzki, wyprzedzające prawo unijne, może chcieć wprowadzić więcej krajów UE.

- Przepisy wprowadzone w Belgii pokazują kierunek przyszłych zmian. W ciągu najbliższych trzech lat będą one błyskawicznie następowały w kolejnych krajach Unii Europejskiej. Wynikać to będzie z konieczności transpozycji kolejnych Dyrektyw UE do krajowych porządków prawnych – podkreśla Paulina Kopeć Sekretarz Generalny Stowarzyszenia Unia Owocowa.

Najpóźniej do 5 lipca 2020 roku do przepisów państw członkowskich UE włączona ma zostać Dyrektywa UE 851/2018 w sprawie odpadów. Regulacja ta  wprowadza wymóg UE dotyczący organizowania do 2023 r. przez państwa członkowskie selektywnej zbiórki bioodpadów. Planowane są również bardziej rygorystyczne przepisy w kwestii kryteriów jakościowych kompostu. Większe restrykcje prawne zapowiada także powszechne wdrożenie Dyrektywy w sprawie tworzyw sztucznych do jednorazowego użytku 2019/904.

Co to oznacza dla Polski?

Według Unii Owocowej przepisy flandryjskie stanowią zapowiedź przeszkody handlu z Belgią (Flandria, Bruksela, Walonia) i pierwszych problemów w negocjacjach dotyczących zamówień na 2021 rok z sieciami handlowymi.

- Warto jednak cały czas monitorować rozwój sytuacji pod kątem podobnych zmian w innych krajach Europy. Powielanie wzorców belgijskich byłoby bowiem bardzo szkodliwe dla polskiego rynku sadowniczego. Z punktu widzenia producentów, znakowanie naklejkami na owocach uważamy za bardzo ważne. Naszym zdaniem przyczynia się ono do ograniczenia użycia plastiku i jest bardzo ważnym nośnikiem dla ważnych informacji funkcjonalnych takich jak: „gotowe do spożycia”, PLU, pochodzenie, kolor i śledzenie pochodzenia produktów. Zmiana sposobu znakowania żywności z zakazem używania naklejek niesie natomiast za sobą ogromne koszty dla producentów – dodaje Paulina Kopeć.

- Doniesienia z Belgii są bardzo niepokojące. W przypadku, gdy większość krajów chciałaby wprowadzić podobne uregulowania to konieczne będą inwestycje w nowe maszyny i sposoby znakowania np. znakowanie laserowe znakowanie lub kompostowalne naklejki, oferowane dziś jedynie przez garstkę dostawców. Niestety unijne Stowarzyszenie Bioplastiku zapowiada, że naklejki na owoce staną się przedmiotem większej debaty w UE w 2020 roku. Mają zostać też opublikowane wyniki badań nt. unikania zanieczyszczenia bioodpadów i zastosowania kompostowalnych alternatyw do: herbacianych torebek, wkładek do ekspresów do kawy, torebek plastikowych i naklejek na owoce, wykonane na zlecenie UE. [...] – przekonuje Arkadiusz Gaik ze Stowarzyszenia Unia Owocowa

oprac. am

źródło: UNIA OWOCOWA