Już tylko na podpis premiera czeka rozporządzenie wdrażające przepisy rozporządzenia delegowanego Komisji Europejskiej z 23 marca 2022 r. przewidującego nadzwyczajną pomoc dostosowawczą dla producentów w sektorach rolnych.

Niwelowanie negatywnych skutków rosyjskiej agresji

KE w rozporządzeniu wskazała, że państwa członkowskie, które postanowią skorzystać z nadzwyczajnej pomocy powinny wybrać jeden lub więcej sektorów lub ich części, aby wesprzeć producentów najbardziej poszkodowanych w związku z rosyjską inwazją na Ukrainę, która rozpoczęła się w dniu 24 lutego 2022 r. Jednym z potencjalnych problemów zidentyfikowanych przez Komisję Europejską jest wstrzymanie dostaw do Rosji oraz Białorusi, co ze względów logistycznych i finansowych powoduje zakłócenia w handlu w niektórych sektorach i przekłada się na zakłócenia równowagi na rynku wewnętrznym.

- Zakaz wwozu na terytorium Białorusi pro duktów rolnych, a w szczególności jabłek, który obowiązuje od dnia 1 stycznia 2022 r. spowodował znaczące obniżenie cen jabłek deserowych. Obecna sytuacja naraża na poważne straty producentów, którzy do tej pory przechowują jabłka w chłodniach i ponieśli wysokie koszty związane zarówno z wyprodukowaniem, zbiorem jak też z przechowywaniem jabłek – czytamy w uzasadnieniu projektu.

Wielkość eksportu jabłek z Polski na rynek białoruski wahała się w ostatnich latach od 504,2 tys. ton (w sezonie 2016/2017) do 116 tys. ton (w sezonie 2020/2021) i stanowiła od 45% do 10% wolumenu łącznego polskiego eksportu tych owoców. Średni wolumen eksportu na ten rynek potencjalnie mógł zatem wynosić 310 tys. ton.

Trwająca wojna przyczynia się także do wzmożonej podaży m.in. jabłek pochodzących z państw trzecich, które ze względów politycznych zrezygnowały z eksportu owoców i warzyw na rynek Federacji Rosyjskiej, a rynek UE będzie z ich punktu widzenia stanowił alternatywę dla podaży tych owoców. 

Jabłka deserowe na przetwórstwo

Z uwagi na trudną sytuację w sektorze jabłek przeznaczonych na rynek owoców deserowych, spowodowaną m. in. zakazem przywozu na Białoruś wybranych produktów rolnych pochodzących z Unii Europejskiej, podjęto decyzję, aby część kwoty pomocy udostępnionej Polsce rozdysponować na rzecz producentów jabłek deserowych pod warunkiem, że zdecydują się na sprzedaż tych owoców do zakładów przetwórczych, które zobowiążą się do ich przetworzenia.

Szczegóły pomocy

Celem zastosowania nadzwyczajnej pomocy  jest ograniczenie podaży jabłek deserowych przez przekierowanie w bieżącym sezonie (2021/2022) ich części do wykorzystania jako surowiec dla przetwórstwa. Jabłka deserowe znajdujące się obecnie w chłodniach producentów zostałyby zakupione przez zakłady przetwórcze w celu ich przetworzenia. Producentom przysługiwałaby pomoc w wysokości 0,30 zł za kilogram. Określona w rozporządzenia stawka pomocy 0,3 zł/kg została określona jako różnica między średnimi cenami jabłek kierowanych do przetworzenia a cenami skupu notowanymi na rynku jabłek deserowych w ostatnich tygodniach.

Zakłada się, że produkcja jabłek, która w normalnych warunkach trafiłaby na rynek białoruski, zostanie zagospodarowana w alternatywny sposób na cele spożywcze. Do proponowanej pomocy kwalifikować się będą wyłącznie jabłka deserowe, czyli spełniające minimalne wymagania jakości handlowej dla klasy II.

Każdy wnioskodawca będzie mógł wystąpić o pomoc w odniesieniu do ilości, którą skierował do przetworzenia i która nie przekracza 10 t/ha uprawy, z której pochodzi ta ilość, czyli oszacowanej ilości jabłek, która potencjalnie może jeszcze znajdować się w chłodniach producentów.

Dla grup i indywidualnych sadowników

Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem pomoc będzie przysługiwała organizacjom producentów owoców i warzyw, które występują o pomoc w imieniu swoich członków będących producentami, którzy uprzednio dostarczyli jabłka do tej organizacji. Ale także producentom indywidualnym niebędącym członkami organizacji producentów owoców i warzyw.

Wymogi dla beneficjentów  

Wsparcie kierowane jest do rolników, którzy angażują się w co najmniej jedno z obszarów działań:

·       gospodarka o obiegu następujących zamkniętym,

·       gospodarka składnikami odżywczymi,

·       efektywne wykorzystywanie zasobów oraz metody produkcji przyjazne dla środowiska i klimatu.

Producenci wnioskujący o pomoc będą musieli realizować co najmniej jedno z działań określonych w załączniku do rozporządzenia.

Do kiedy wnioski?

Wnioski o pomoc będzie przyjmować ARiMR. Ostatecznym terminem, jaki został przewidziany na ich złożenie jest 30 czerwca 2022 r. Pozwoli to Agencji na prawidłowe rozpatrzenie tych wniosków i wypłatę pomocy w terminie do dnia 30 września 2022 r., czyli w ostatecznym terminie, jaki został przewidziany na wypłatę pomocy przez UE.
wk