Terminy stosowania nawozów naturalnych są zawarte w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 2023 r. w sprawie Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu (Dz. U. 2023 poz. 244). Zgodnie z jego zapisami w wyjątkowych sytuacjach możliwe jest późniejsze, niż przewidziane w rozporządzeniu okresy nawożenia, stosowanie nawozów zawierających w składzie azot na gruntach ornych.

Graniczne terminy stosowania nawozów naturalnych

Jak przypomina MRiRW, zgodnie z rozporządzeniem w sprawie tzw. programu azotanowego graniczne terminy stosowania nawozów są następujące:

• nawozów naturalnych stałych (rozumianych jako: obornik – mieszanina kału i moczu zwierząt wraz ze ściółką, w szczególności słomą, trocinami lub korą oraz pomiot ptasi – odchody drobiu z bezściołowego systemu utrzymywania zwierząt gospodarskich) na gruntach ornych: 31 października, a na trwałych użytkach zielonych, uprawach wieloletnich oraz uprawach trwałych – 30 listopada;
• nawozów azotowych mineralnych i nawozów naturalnych płynnych (rozumianych jako: gnojowica – mieszanina kału i moczu zwierząt z domieszką wody oraz gnojówka – odciek z obornika (przefermentowany mocz zwierząt), na gruntach ornych to 20 października (dla niektórych gmin to 15 października albo 25 października), a na trwałych użytkach zielonych, uprawach wieloletnich oraz uprawach trwałych to 31 października.

Kiedy można wydłużyć termin stosowania nawozów naturalnych?

Obowiązujące przepisy dopuszczają jednak w wyjątkowych sytuacjach możliwość stosowania nawozów zawierających w składzie azot na gruntach ornych w terminie późniejszym niż określa to rozporządzenie. Nie dotyczy to jednak nawożenia upraw pod osłonami oraz upraw kontenerowych.

Zgodnie z tym elastyczne podejście do jesiennego terminu stosowania nawozów naturalnych (czyli wydłużenie terminu stosowania) jest możliwe w następujących, wyjątkowych sytuacjach:

• gdy wystąpią niekorzystne warunki pogodowe – np. nadmierne uwilgotnienie gleby, wystąpienie suszy – w tych sytuacjach graniczny termin stosowania nawozów to 30 listopada; przepisy programu azotanowego nie wymagają specjalnego dokumentowania takich przypadków; rolnik sam określa warunki pogodowe i potrzebę stosowania nawozów w terminie późniejszym niż 31 października;
• gdy zakładanie uprawy jesienią następuje po późno zbieranych przedplonach, np. po buraku cukrowym, kukurydzy lub późnych warzywach – dla tych sytuacji termin stosowania nawozów to koniec jesieni.

Jednak w przypadku stosowania nawozów pod zakładanie uprawy jesienią po późno zbieranych przedplonach, buraku cukrowym, kukurydzy lub późnych warzywach: dopuszczalna dawka azotu w wieloskładnikowych nawozach dla zakładanych upraw nie może przekroczyć dawki 30 kg N/ha. W tym przypadku należy szczegółowo udokumentować

- termin zbioru,
- datę stosowania nawozu,
- zastosowane nawozy i ich dawkę
- oraz termin siewu jesiennej uprawy.

Ocena sytuacji należy do rolnika, odpowiedzialność też na nim spoczywa

Jak zaznacza resort rolnictwa, w obu przypadkach, w których rolnik może wykorzystać późniejszy termin stosowania na polach nawozów naturalnych, musi on pamiętać o 2 istotnych aspektach.  Po pierwsze, niekorzystne warunki pogodowe najczęściej występują lokalnie, dlatego każdy gospodarz musi samodzielnie ocenić możliwość dokonania jesiennego zbioru i zastosowania nawożenia z uwzględnieniem aktualnych warunków pogodowych.

Po drugie, rolnik musi pamiętać o tym, że nawożenie w takich sytuacjach i tak nie może być wykonywane później niż do końca listopada. Nie można również nawozić w przypadku, gdy warunki pogodowe kategorycznie to wykluczają. Ma to miejsce w sytuacji gdy gleba jest zamarznięta, zalana wodą, nasycona wodą lub przykryta śniegiem.

oprac. bcz na podst. MRiRW
Fot. Czekała