r e k l a m a
r e k l a m a
Partnerzy portalu
Strona główna>Artykuły>Uprawa>Aktualności branżowe>Ile polscy rolnicy zebrali w 2022 roku zbóż, rzepaku, kukurydzy, buraków cukrowych i warzyw gruntowych?
Ile polscy rolnicy zebrali w 2022 roku zbóż, rzepaku, kukurydzy, buraków cukrowych i warzyw gruntowych?
29.12.2022autor: Bartłomiej Czekała
Za nami trudny rok z uwagi m. in. na warunki pogodowe. Wiele regionów kraju cierpiało z powodu suszy lub niedoboru opadów atmosferycznych. A jak odbiło się to na zbiorach? Rolnicy wiedzą jak wypadło to na ich polach a dane dotyczące całego kraju opublikował Główny Urząd Statystyczny. GUS przedstawił w swoim raporcie wynikowy szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych w 2022 r.
Zboża: jakie zbiory i plony?
Zbiory zbóż powszechnie prowadzono w drugiej i trzeciej dekadzie lipca oraz w pierwszej i drugiej dekadzie sierpnia. Ciepła i słoneczna pogoda sprzyjała przeprowadzaniu żniw. Pomimo dużego spiętrzenia prac żniwnych (równocześnie przeprowadzano zbiór rzepaku oraz zbóż ozimych i jarych), żniwa przebiegały sprawnie i pod koniec sierpnia zostały zakończone. Zebrane ziarno zbóż było suche i na ogół dobrej jakości.
Na podstawie prowadzonych szacunków, GUS ocenia, że powierzchnia uprawy zbóż ogółem w 2022 r. wyniosła ok. 7,2 mln ha, w tym powierzchnia zasiewów zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi – ok. 5,8 mln ha, z tego:
• pszenicy ponad 2,5 mln ha;
• żyta blisko 0,7 mln ha;
• jęczmienia ponad 0,6 mln ha;
• owsa niespełna 0,5 mln ha;
• pszenżyta ponad 1,2 mln ha;
• mieszanek zbożowych ponad 0,3 mln ha.
Jak plonował rzepak i rzepik?
Jak informuje GUS, żniwa rzepaku i rzepiku rozpoczęto w trzeciej dekadzie lipca (nieco później niż przed rokiem), a powszechnie prowadzono go w pierwszej i drugiej dekadzie sierpnia. Prace żniwne przebiegały sprawnie i w drugiej połowie sierpnia zostały zakończone Nasiona rzepaku z tegorocznych zbiorów są dobrej jakości i wykazują wysoki stopień zaolejenia (ponad 40%).
Ocenia się, że powierzchnia uprawy rzepaku i rzepiku w bieżącym roku zwiększyła się w porównaniu z ubiegłoroczną o około 8% i wyniosła około 1,1 mln ha. Zbiory rzepaku i rzepiku oszacowano na ok. 3,6 mln t, tj. o ok. 13% więcej od ubiegłorocznych.
Tabl. 1. Plony zbóż, rzepaku i rzepiku ogółem w latach 2010-2022
Wyszczególnienie | 2010 | 2015 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 a) | 2021 =100 |
w decytonach z 1 ha | |||||||||
zboża podstawowe z mieszankami zbożowymi | 35,1 | 36,7 | 40,0 | 32,3 | 35,2 | 44,8 | 42,6 | 45,9 | 108 |
pszenica ozima | 45,7 | 47,6 | 51,1 | 43,0 | 46,4 | 54,2 | 51,8 | 54,4 | 105 |
pszenica jara | 34,3 | 33,5 | 38,5 | 31,5 | 32,6 | 41,7 | 39,6 | 42,4 | 107 |
żyto | 26,9 | 27,8 | 30,6 | 24,2 | 27,2 | 35,1 | 33,1 | 35,8 | 108 |
jęczmień ozimy | 40,7 | 41,3 | 47,1 | 37,8 | 43,0 | 51,1 | 47,7 | 49,5 | 104 |
Jęczmień jary | 33,0 | 33,0 | 38,0 | 29,5 | 32,1 | 40,0 | 37,8 | 39,5 | 105 |
owies | 26,4 | 26,5 | 29,8 | 23,5 | 24,9 | 33,2 | 31,4 | 32,8 | 105 |
pszenżyto ozime | 35,2 | 36,3 | 40,4 | 32,8 | 35,9 | 45,0 | 43,1 | 45,6 | 106 |
pszenżyto jare | 28,4 | 28,4 | 32,9 | 25,1 | 27,5 | 36,4 | 33,7 | 35,7 | 106 |
mieszanki zbożowe ozime | 30,9 | 30,9 | 34,4 | 28,2 | 30,6 | 38,1 | 36,6 | 37,5 | 103 |
mieszanki zbożowe jare | 30,5 | 27,2 | 32,2 | 25,0 | 26,2 | 34,5 | 33,7 | 33,8 | 100 |
rzepak i rzepik ogółem | 23,6 | 28,5 | 29,5 | 26,1 | 27,1 | 31,9 | 32,1 | 33,8 | 105 |
a) Wynikowy szacunek plonów w 2022 r.
Tabl. 2. Zbiory zbóż, rzepaku i rzepiku ogółem w latach 2010-2022
Wyszczególnienie | 2010 | 2015 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 a) | 2021 =100 |
w milionach ton | |||||||||
zboża podstawowe z mieszankami zbożowymi | 25,1 | 24,7 | 27,8 | 22,8 | 25,1 | 28,6 | 27,0 | 26,8 | 99 |
pszenica ozima | 8,5 | 9,9 | 10,0 | 8,3 | 9,5 | 12,0 | 11,3 | 12,5 | 111 |
pszenica jara | 0,9 | 1,1 | 1,7 | 1,5 | 1,5 | 0,6 | 0,9 | 0,9 | 100 |
żyto | 2,9 | 2,0 | 2,7 | 2,2 | 2,5 | 3,0 | 2,5 | 2,3 | 93 |
jęczmień ozimy | 1,0 | 1,0 | 0,9 | 0,8 | 1,0 | 1,4 | 1,4 | 1,5 | 108 |
Jęczmień jary | 2,4 | 2,0 | 2,9 | 2,3 | 2,4 | 1,6 | 1,6 | 1,3 | 81 |
owies | 1,5 | 1,2 | 1,5 | 1,2 | 1,2 | 1,7 | 1,7 | 1,5 | 92 |
pszenżyto ozime | 4,2 | 4,7 | 4,7 | 3,6 | 4,1 | 5,9 | 5,2 | 5,3 | 102 |
pszenżyto jare | 0,4 | 0,6 | 0,5 | 0,4 | 0,5 | 0,3 | 0,2 | 0,2 | 90 |
mieszanki zbożowe ozime | 0,3 | 0,3 | 0,3 | 0,2 | 0,2 | 0,4 | 0,4 | 0,2 | 63 |
mieszanki zbożowe jare | 3,0 | 1,9 | 2,6 | 2,3 | 2,3 | 1,7 | 1,9 | 0,9 | 51 |
rzepak i rzepik ogółem | 2,2 | 2,7 | 2,7 | 2,2 | 2,4 | 3,1 | 3,2 | 3,6 | 113 |
a) Wynikowy szacunek zbiorów w 2022 r.
Według szacunków GUS w 2022 r. plony zbóż ogółem wyniosą ok. 49,3 dt/ha, tj. o 2,8 dt/ha (o 6%) więcej w porównaniu z ubiegłorocznymi, a plony zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi wyniosą 45,9 dt/ha, tj. w stosunku do ubiegłorocznych więcej o 3,3 dt/ha (o 8%).
Plony zbóż ozimych łącznie z ozimymi mieszankami zbożowymi oszacowano na 48,8 dt/ha, tj. o 3,1 dt/ha (o 7%) więcej od plonów z roku ubiegłego.
Plony zbóż jarych łącznie z jarymi mieszankami zbożowymi oszacowano na 36,2 dt/ha, tj. o 1,5 dt/ha (o 4%) więcej od plonów ubiegłorocznych.
Zbiory zbóż ogółem ocenia się na ok. 35,3 mln t, tj. o 0,6 mln t (o 2%) więcej w stosunku do zbiorów ubiegłorocznych.
Zbiory zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi szacuje się na 26,8 mln t, tj. o 0,2 mln t (o 1%) mniej niż w roku 2021.
Zbiory zbóż ozimych łącznie z ozimymi mieszankami zbożowymi wyszacowano na 21,9 mln t, tj. o 1,2 mln t (o 6%) więcej w porównaniu z ubiegłorocznymi, a zbiory zbóż jarych łącznie z jarymi mieszankami zbożowymi wyszacowano na ok. 4,9 mln t, tj. o 1,4 mln t (o 22%) mniej w stosunku do zbiorów ubiegłorocznych.
Kukurydza - ciężki rok, trudne zbiory
Jak zaznacza GUS, tegoroczne warunki pogodowe nie sprzyjały na ogół dynamicznemu wzrostowi i rozwojowi roślin kukurydzy. Niskie temperatury powietrza w kwietniu i maju połączone z niedoborem opadów deszczu spowodowały, że siewy kukurydzy były opóźnione, a wschody roślin wydłużone w czasie i nierównomierne. Poprawa warunków pogodowych w czerwcu i lipcu sprzyjała właściwemu wzrostowi roślin. Z kolei wysokie temperatury powietrza w sierpniu przy jednocześnie niskich opadach atmosferycznych o nierównomiernym rozkładzie hamowały wzrost i rozwój roślin kukurydzy.
W wielu rejonach kraju (zwłaszcza w środkowo-zachodniej części) wystąpiło znaczne przesuszenie gleby powodujące podsychanie roślin (szczególnie na glebach lżejszych). W rejonach kraju (głównie we wschodniej części), gdzie opady były bardziej regularne, warunki wegetacji kukurydzy były korzystne. Rośliny osiągnęły właściwą masę i wysokość, a kolby były dobrze wypełnione ziarnem. Plonowanie roślin będzie zatem zróżnicowane regionalnie, a nawet lokalnie. Zbiór kukurydzy na ziarno rozpoczęto w październiku, a powszechnie prowadzono w listopadzie.GUS ocenia, że:
- do końca listopada ziarno kukurydzy zebrano z ok. 80% powierzchni zasianej. Plonowanie roślin z plantacji pozostawionych na późniejszy zbiór będzie niższe, a zebrane ziarno gorszej jakości.
- powierzchnia uprawy kukurydzy na ziarno zwiększyła się w porównaniu z ubiegłoroczną o około 19% i wyniosła blisko 1,2 mln ha.
- plony kukurydzy na ziarno wyniosą 69,8 dt/ha i będą mniejsze od ubiegłorocznych o ok. 4,9 dt/ha, tj. o 7%. Zbiory kukurydzy uprawianej na ziarno oszacowano na ok. 8,3 mln t, tj. o ok. 11% więcej od ubiegłorocznych.
- powierzchnia kukurydzy uprawianej na zielonkę jest mniejsza od ubiegło-rocznej o ok. 9% i wynosi ponad 0,6 mln ha. Zbiory kukurydzy na zielonkę ocenia się na ok. 29,9 mln t tj. o 11% mniej od uzyskanych w 2021 r.
Przez pogodę potencjał plonotwórczy ziemniaków nie był w pełni wykorzystany
GUS oszacował także plony i zbiory ziemniaków. Według raportu warunki wegetacji – od posadzenia do zbiorów były zróżnicowane dla upraw ziemniaka. Chłodna pogoda w okresie wiosny z niedoborem opadów hamowała wzrost i rozwój roślin. Występujące od drugiej połowy maja opady deszczu poprawiły stan plantacji. Zróżnicowane warunki pogodowe w kolejnych miesiącach spowodowały, że potencjał plonotwórczy ziemniaków nie będzie w pełni wykorzystany. Z uwagi na występujący rejonami znaczny niedobór opadów deszczu, nierównomierny ich rozkład, różny poziom agrotechniki i warunki glebowe, stan plantacji jest różny. Plonowanie roślin ziemniaka będzie więc zróżnicowane regionalnie, a nawet lokalnie.
Powierzchnię uprawy ziemniaków w 2022 r. szacuje się na ok. 0,2 mln ha. Ocenia się, że plony ziemniaków w bieżącym roku wyniosą 307 dt/ha i będą wyższe o ok. 2% od ubiegłorocznych. Zbiory ziemniaków szacuje się na ok. 6,2 mln t, tj. mniej od zbiorów ubiegłorocznych o 13%.
Buraki cukrowe: Mniejsze zasiewy i zbiory, wyższe plony niż w 2021 roku
Według szacunków GUS powierzchnia uprawy buraków cukrowych w 2022 r. będzie mniejsza od ubiegłorocznej o ok. 12% i wyniesie ponad 0,2 mln ha. Występujące w okresie wiosny chłody i niedobór opadów deszczu nie sprzyjały wschodom i wzrostowi roślin buraka cukrowego. Poprawa warunków pogodowych w maju spowodowała intensywny wzrost buraka cukrowego. W kolejnych miesiącach warunki pogodowe zapewniały na ogół właściwy wzrost roślin, pomimo niewystarczającej ilości opadów. Warunki agrometeorologiczne w okresie jesieni sprzyjały zarówno przyrostowi masy korzeni buraka, jak i gromadzeniu w nich cukru.
Rozpoczęta w pierwszej połowie września kampania cukrownicza przebiegała bez zakłóceń w planowanych terminach. W większości rejonów uprawy buraków cukrowych zbiór zakończono w pierwszej połowie listopada. Sprzyjająca pogoda w okresie zbiorów pozwoliła na dokonanie zbioru korzeni buraków cukrowych dobrej jakości. Szacuje się, że w północno zachodniej części kraju, na skutek niedoboru opadów i nadmiernego przesuszenia gleby, plonowanie buraków może być nieco gorsze niż w pozostałych rejonach kraju.Plony buraków cukrowych oszacowano wyżej od ubiegłorocznych o ok. 2% - na poziomie 624 dt/ha. Zbiory buraków cukrowych ocenia się na ok. 13,8 mln t, tj. o ok. 10% mniej od zbiorów uzyskanych w 2021 roku.
Warzyw gruntowych w 2022 roku zebraliśmy więcej
Przebieg warunków pogodowych w trakcie okresu wegetacyjnego w 2022 r. nie sprzyjał uprawie większości gatunków warzyw gruntowych. Największy problem stanowił brak dostatecznej ilości opadów. Z powodu niskiej wilgotności gleby w wielu rejonach kraju opóźnieniu uległy siewy warzyw, a wschody roślin były nierównomierne. Problem ten w mniejszym stopniu dotyczył warzyw uprawianych z rozsady. Obfite opady deszczu, które wystąpiły na przełomie maja i czerwca uzupełniły niedobory wody w glebie pozytywnie wpływając na kondycję roślin.
Występujące w tym samym okresie wysokie temperatury powietrza były niekorzystne zwłaszcza dla upraw warzyw kapustnych. Ograniczone opady deszczu w sierpniu, przy jednocześnie występujących wysokich temperaturach powietrza, niekorzystnie wpłynęły na wegetację roślin, a zwłaszcza tworzenie plonu handlowego. Temperatury powietrza we wrześniu obniżyły się, jednocześnie zwiększyła się liczba i intensywność opadów deszczu. Sprzyjało to przyrostowi masy późnych odmian warzyw, a ich zbiory w październiku prowadzone były w niemal optymalnych warunkach pogodowych. Łączną produkcję warzyw gruntowych (odmian wczesnych i późnych) w 2022 r. oszacowano na 3,9 mln t, tj. na poziomie o ok. 3% wyższym od produkcji roku ubiegłego. Wzrost zbiorów zanotowano w przypadku gatunków ciepłolubnych (ogórków i pomidorów) oraz cebuli. W 2022 r. zbiory ogórków oszacowano na ok. 140 tys. t, tj. na poziomie o 10% wyższym w porównaniu z rokiem ubiegłym. Produkcja pomidorów była o ok. 3% wyższa i wyniosła 166 tys. t, a zbiory cebuli zwiększyły się o 4% do 643 tys. ton.
Z powodu suszy glebowej w trakcie okresu wegetacyjnego obniżyły się zbiory warzyw korzeniowych i kapustnych. Produkcję marchwi w 2022 r. oceniono na 590 tys. t, tj. o ok. 8% mniej w porównaniu z rokiem poprzednim. Zbiory kapusty zmniejszyły się o ponad 5% i wyniosły 650 tys. t, produkcja buraków ćwikłowych obniżyła się o 3% do 233 tys. t, natomiast zbiory kalafiorów były o 2% mniejsze i wyniosły 135 tys. t.
Łączna produkcja pozostałych gatunków warzyw została oszacowana na ponad 1,3 mln t, tj. na poziomie o 3% wyższym niż w roku ubiegłym. Największy wpływ na wzrost produkcji warzyw z tej grupy miały zbiory dyni, kabaczków, cukinii i kukurydzy.
oprac. bcz na podst. GUS
Fot. Envato Elements
Bartłomiej Czekała
Redaktor naczelny portalu topagrar.pl, szef zespołu PWR Online
Masz pytania?
Zadaj pytanie redakcjir e k l a m a
r e k l a m a
Najważniejsze tematy
r e k l a m a